Η διάψευση των προσδοκιών από το Κρεμλίνο και το
υπόγειο παιχνίδι της Μόσχας
Γράφει ο Γιώργος Νόκος
Πριν περίπου έξι αιώνες, μία Βυζαντινή αριστοκράτισσα,
η Ζωή-Σοφία Παλαιολογίνα, ανιψιά του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα
Κωνσταντίνου ΙΑ΄ και κόρη του Θωμά Παλαιολόγου ταξίδευε από την Ιταλία μέχρι
την παγωμένη Ρωσία ως κληρονόμος του Βυζαντίου.
Σκοπός του ταξιδιού, ο γάμος της με τον Δούκα
της Μόσχας Ιβάν Γ'. Γάμος διπλωματίας σχεδιασμένος από τον Πάπα Παύλο τον Β’
έτσι ώστε να πάρει με την πλευρά της Ρώμης την τότε ανερχόμενη δύναμη των
Ρώσων. Τα σχέδια του Πάπα ναυαγούν και η Βυζαντινή πριγκίπισσα προσεταιρίζεται
τους Ρώσους αριστοκράτες και τους μυεί στη μεγαλοπρέπεια της βυζαντινής
παράδοσης, τους γνωρίζει τα βυζαντινά τυπικά και εμφανίζεται ο δικέφαλος αετός.
Κάπου εκεί γεννιέται και το περίφημο δόγμα της
«Τρίτης Ρώμης». Σύμφωνα με αυτό, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (Νέα
Ρώμη) από τους Οθωμανούς το 1453, η Ρωσία, διαφυλάττει και υπερασπίζεται την
Ορθοδοξία, διαδέχεται τις προηγούμενες αυτοκρατορίες διατηρώντας την καθαρότητα
και πληρότητα της ορθόδοξης πίστης.
Λίγους μεσημβρινούς δυτικότερα ωστόσο το
Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως παραμένει στον ρόλο του, κάτι το
οποίο δεν αρέσει καθόλου στους εκάστοτε προκαθήμενους της Ρωσικής Εκκλησίας.
Έτσι η Ρωσική Εκκλησία μπαίνει σε μία ατέρμονη «μάχη» να αναλάβει την
πρωτοκαθεδρία μεταξύ των πατριαρχείων. Το βασικό επιχείρημα πίσω από την εν
λόγω επιδίωξη είναι ότι η Ρωσική Εκκλησία αποτελεί το πολυπληθέστερο ορθόδοξο
ποίμνιο, το οποίο προβάλλεται κατ’ αντιπαράσταση με το αριθμητικά περιορισμένο
ποίμνιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η σταθερή επιδίωξη της Ρωσίας, με το Πατριαρχείο
Μόσχας να λειτουργεί ως ένας βραχίονας του κράτους, δεν άφησε ποτέ ασυγκίνητους
τους Έλληνες καλλιεργώντας μία ψευδαίσθηση που κρατάει αιώνες και έχει βαθιές
ρίζες. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς το γεγονός ότι η πλειονότητα των Ελλήνων
γνωρίζει τη Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, αλλά αγνοεί πλήρως τη Συνθήκη του
Πασσάροβιτς ή τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς.
Είναι ο ίδιος λόγος που το ελληνικό γένος
βασίστηκε στα αδέλφια Ορλώφ το 1770 για την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς και
ο ίδιος λόγος που ακόμα και σήμερα οι Έλληνες εμφανίζονται από έρευνες να
εμπιστεύονται τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τη Ρωσία.
Η Αγία Σοφία και η απόφαση Ερντογάν για
μετατροπή της σε μουσουλμανικό τέμενος βάζει ένα τέλος –θα δείξει αν είναι
πρόσκαιρο- στην ψευδαίσθηση αυτή και φέρνει στην επιφάνεια της πραγματικές
επιδιώξεις της Ρωσικής Εκκλησίας.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ
μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Avtoradio διέψευσε πανηγυρικά τις προσδοκίες
όσων είχαν την ελπίδα ότι η Ρωσία, η πολυπληθέστερη ορθόδοξη χώρα, θα
προστατεύσει το οικουμενικό μνημείο της Αγίας Σοφίας.
«Δεν πιστεύω η απόφαση για την Αγία Σοφία να
πλήξει τις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας. Η επίσημη κρατική μας θέση είναι ότι το
θέμα αποτελεί εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας» ανέφερε ο Ρώσος αξιωματούχος, προσθέτοντας με νόημα «Μπορώ να σας
πω ότι τα εισιτήρια της Αγίας Σοφίας είναι αρκετά ακριβά. Η είσοδος πλέον θα
είναι δωρεάν. Από αυτήν την άποψη θα είναι επικερδής για τους τουρίστες μας».
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
από την άλλη επιβεβαίωσε ότι εκείνο που την ενδιαφέρει είναι να αμφισβητήσει
την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως βάζοντας ως παράμετρο
την εκκλησία της Ουκρανίας σε ένα θέμα που αφορά τον παγκόσμιο πολιτισμό.
«Σημειώνουμε με ιδιαίτερη θλίψη ότι ο Ορθόδοξος
κόσμος σήμερα αντιμετωπίζει ένα τέτοιο γεγονός κατακερματισμένος, ως άμεση
συνέπεια της νομιμοποίησης του σχίσματος στην Ουκρανία που αποδυνάμωσε την
ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε από κοινού τις νέες πνευματικές απειλές και
τις πολιτιστικές προκλήσεις» αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου.
Το πνεύμα και τις σκοπιμότητες όμως αποκάλυψε ο
πρώτος αναπληρωτής πρόεδρος της επικοινωνίας της Συνόδου, Αλεξάντερ Σιπκόφ,
επιρρίπτοντας την ευθύνη για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας στον
Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο «που δημιούργησε διαίρεση στον Ορθόδοξο
κόσμο».
«Η παράδοση του ψευτο-τόμου στους σχισματικούς
της Ουκρανίας» οδήγησε, σύμφωνα
με τον ίδιο, σε προβλήματα μεταξύ των Ορθόδοξων εκκλησιών, αποδυνάμωσε τον
κόσμο της Ορθοδοξίας γενικά «και ο Ερντογάν το εκμεταλλεύτηκε».
Οι προσδοκίες όσων είχαν την ελπίδα για
παρέμβαση της Ρωσίας έπεσαν στο κενό, μία ψευδαίσθηση αιώνων διαλύθηκε και τα
πιόνια στη σκακιέρα αποκάλυψαν τη θέση τους.
Πηγή: parapolitika.gr
