Στις 6 Απριλίου 2021, συνήλθε το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως (Μέγα Τμήμα) του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ουκρανίας για να εξετάσει την υπόθεση № 910/10011/19 σχετικά με τη νομιμότητα της αλλαγής δικαιοδοσίας από τη θρησκευτική κοινότητα στο χωριό Sutkivtsi, της περιοχής Khmelnytsky, η οποία αποχώρησε από τη δικαιοδοσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία (που αυτοαποκαλείται «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία») και εντάχθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Ως
αποτέλεσμα της συνεδρίασης, ελήφθη απόφαση
υπέρ της νομιμότητας μιας τέτοιας αλλαγής δικαιοδοσίας.
Έτσι, για
πρώτη φορά από την αρχή της ενεργού διαδικασίας μετάβασης θρησκευτικών
κοινοτήτων της Ουκρανίας από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία στην
Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουκρανίας εξέδωσε
απόφαση που επιβεβαιώνει την δυνατότητα και τη νομιμότητα τέτοιων μεταβάσεων, απορρίπτοντας
τις ενστάσεις της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στις 23
Φεβρουαρίου 2019, η θρησκευτική κοινότητα του χωριού Sutkivtsi, περιοχή
Khmelnytsky, κατόπιν της εγκαθιδρύσεως της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της
Ουκρανίας, πραγματοποίησε μια γενική συνέλευση στην οποία αποφάσισε να μεταβεί
από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία στην Ορθόδοξη Εκκλησία της
Ουκρανίας.
Μη θέλοντας
να ενταχθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας μαζί με ολόκληρη τη
θρησκευτική κοινότητα και, στην πραγματικότητα, ενεργώντας ενάντια στη βούληση
της ίδιας της θρησκευτικής του κοινότητας, ο ιερέας υπέβαλε αγωγή ζητώντας να
κηρυχθεί παράνομη η μεταβίβαση.
Για μεγάλο
χρονικό διάστημα, αυτή η αγωγή εκκρεμούσε στο Πρωτοδικείο του Κιέβου, με
αποτέλεσμα το Φεβρουάριο του 2020 να ληφθεί απόφαση υπέρ του ιερέα της Ρωσικής
Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Στη συνέχεια, η απόφαση αυτή επικυρώθηκε και
από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο.
Ωστόσο,
στις 6 Απριλίου 2021, πραγματοποιήθηκε δικαστική σύνοδος του Τμήματος Μείζονος
Συνθέσεως του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η οποία επανεξέτασε αναιρετικά αυτές τις
δικαστικές αποφάσεις. Ως αποτέλεσμα αυτής της επανεξέτασης, οι δικαστικές αυτές
αποφάσεις ακυρώθηκαν και η αγωγή απορρίφθηκε στο σύνολό της. Δηλαδή, το Τμήμα
Μείζονος Συνθέσεως του Ανωτάτου Δικαστηρίου επιβεβαίωσε τη νομιμότητα της
απόφασης της θρησκευτικής κοινότητας στο χωριό Sutkivtsi, της περιοχής
Khmelnytsky, σχετικά με τη μετάβαση από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία
στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Αυτή η
απόφαση του Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι καίριας
σημασίας, διότι είναι η πρώτη σε μια σειρά από αγωγές που ξεκίνησε η Ρωσική
Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία από την πρώτη στιγμή της ενεργού διαδικασίας μετάβασης
των Ουκρανικών θρησκευτικών κοινοτήτων στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Έτσι, από
τις αρχές του 2019, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία έχει ξεκινήσει
περισσότερες από 100 αγωγές σε υποθέσεις πρωτόγνωρες για την Ουκρανική δικαιοσύνη
σχετικά με τη νομιμότητα της αλλαγής δικαιοδοσίας των Ορθόδοξων θρησκευτικών
κοινοτήτων της Ουκρανίας. Λόγω αυτής της πρωτόγνωρης διαδικασίας, μέχρι τις 6
Απριλίου του τρέχοντος έτους, δεν υπήρχε απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της
Ουκρανίας σε τέτοια θέματα, γεγονός που είχε οδηγήσει σε αντιφατική νομολογία
των κατώτερων δικαστηρίων για την επίλυση τέτοιων διαφορών.
Η απόφαση
του Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως του Ανωτάτου Δικαστηρίου πρέπει στο εξής να
λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη σε διαφορές που αφορούν τη μεταβίβαση Ορθόδοξων
θρησκευτικών κοινοτήτων της Ουκρανίας από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην
Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και συνεπώς ενοποιεί την προσέγγιση των
ουκρανικών δικαστηρίων για την επίλυση αυτών των διαφορών, προστατεύοντας το
νόμιμο δικαίωμα των θρησκευτικών κοινοτήτων να αλλάξουν δικαιοδοσία.
