Ο Οικουμενικός Πατριάρχης
Βαρθολομαίος υποδέχθηκε εγκαρδίως, την Παρασκευή, 6 Μαρτίου 2020, στο Φανάρι,
τον Αρχιεπίσκοπο Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσόστομο Β’, ο οποίος
επισκέπτεται της Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία, ύστερα από πρόσκληση του
Παναγιωτάτου για να συλλειτουργήσουν την Κυριακή της Ορθοδοξίας.
“Έμπλεοι χαράς και ευφροσύνης, υποδεχόμεθα Υμάς και την τιμίαν
συνοδείαν Σας εν Φαναρίω. Όπως κάθε συνάντησις, πρόσωπον προς πρόσωπον και εν
αγάπη και ομονοία, ούτω και η παρούσα ενισχύει τους αδελφικούς δεσμούς,
εμβαθύνει την αμοιβαίαν εκτίμησιν και εμπιστοσύνην και αναδεικνύει την αξίαν
του ειλικρινούς διαλόγου. Έχομεν ακόμη ζωηράν εις την μνήμην μας την
συνάντησιν, την συζήτησιν και τον συμπνευματισμόν μας, προ ενός ακριβώς έτους,
εις το Salzburg της Αυστρίας”, είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στην ομιλία του
στο Πατριαρχικό Γραφείο, υποδεχόμενος επισήμως τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου.
“Παρά το γεγονός ότι ζώμεν σήμερον εις την «κοινωνίαν της πληροφορίας»
και της «πλανητικής επικοινωνίας», δεν ευρισκόμεθα εις την «εποχήν του
διαλόγου», ο οποίος έχει τας αξιολογικάς προϋποθέσεις και το ήθος του. Όταν
κλονίζωνται θεμελιώδεις αξίαι, η εμπιστοσύνη και η αλληλεγγύη, είναι αδύνατον
να ευδοκιμήση ο γνήσιος διάλογος. Όπως προσφυέστατα είπατε εις την Ομιλίαν Σας
κατά την έναρξιν των εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας
εις την Κρήτην, σήμερον ο άνθρωπος, δυστυχώς, «προσπαθεί να οικοδομήσει την
ευτυχία του πάνω στα πιο άστατα πράγματα της ζωής».
Η ζωή και η δράσις ημών των Χριστιανών έχουν άλλο θεμέλιον, τεθειμένον
«επί την πέτραν», η οποία είναι ο Χριστός και η Εκκλησία Του. Η Εκκλησία του
Χριστού είναι «κοινωνία σχέσεων», «σύνδεσμος της ειρήνης», τόπος και τρόπος
βιώσεως της κοινής ελευθερίας, της ελπίδος της κοινής αναστάσεως. Η κοινή
προσπάθεια, η συνεργασία των πιστών και η μαρτυρία των εν τω κόσμω είναι εκκλησιοτραφείς
και εκκλησιοδιάστατοι.
Είναι γεγονός ότι η καλή αυτή μαρτυρία δίδεται σήμερον ενώπιον μιάς
πολυδιαστάτου κρίσεως αξιών, ποικίλων ανατροπών και ανακατατάξεων, αι οποίαι
αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπον. Η ενιαία φωνή του λαού του Θεού και η κοινή εξαγγελία
του Ευαγγελίου, αι οποίαι απορρέουν από τον πυρήνα της πίστεώς μας, είναι εις
την εποχήν μας απολύτως αναγκαίαι και λόγω του μεγέθους των συγχρόνων
προβλημάτων. Διά να αντιμετωπίσωμεν αποτελεσματικώς τας προκλήσεις οφείλομεν,
βεβαίως, να γνωρίζωμεν τα κοινωνικά και τα πολιτισμικά δεδομένα του καιρού μας
και τας υπαρξιακάς ανάγκας του συγχρόνου ανθρώπου, αλλά και να αξιοποιώμεν τας
θετικάς δυνατότητας και προοπτικάς της σήμερον.
Υμείς, Μακαριώτατε, τα γνωρίζετε όλα αυτά και τα εφαρμόζετε. Είσθε
άνθρωπος του διαλόγου, με ανοικτούς ορίζοντας, με ποιμαντικήν ευαισθησίαν και
οξύ αισθητήριον διά τα σημεία των καιρών. Ποτέ δεν υπήρξατε οπαδός μιάς
κλειστής και εσωστρεφούς Ορθοδοξίας. Εις το σημείον αυτό, έχομεν κοινούς
προβληματισμούς και κοινόν προσανατολισμόν”.
Ο Παναγιώτατος επεσήμανε ότι
εκτιμά ιδιαιτέρως το αδιάπτωτο ενδιαφέρον και την συμβολή του Μακαριωτάτου
Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στη θεάρεστη λειτουργία των εκκλησιαστικών πραγμάτων
στην Εκκλησία της Κύπρου.
“Είσθε ο συνετός και διορατικός οιακοστρόφος, ο οποίος διακονεί τον
εμπεπιστευμένον Αυτώ θεόθεν λαόν του Θεού, με σοφίαν, με δυναμισμόν και
παρρησίαν, φύλαξ ανύστακτος της πανιέρου κοινής κληρονομίας της Ορθοδοξίας.
Εστάθητε, εν τω πνεύματι τούτω, εις το πλευρόν μας κατά την τελικήν
φάσιν της προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και κατά την διεξαγωγήν
της εν Κρήτη. Περί αυτής της συμβολής Υμών και της ευρυτέρας προσφοράς Σας εις
την οικουμενικήν Ορθοδοξίαν, θα αναφέρωμεν περισσότερα κατά την προσφώνησίν μας
την Κυριακήν της Ορθοδοξίας εις τον πάνσεπτον Πατριαρχικόν Ναόν.
Χαιρόμεθα, Μακαριώτατε, διά την επίσκεψίν Σας εις το Κέντρον της
Ορθοδοξίας και διά την ευλογημένην παρουσίαν Σας εν τω μέσω ημών, παρουσίαν
αγαπητικήν και εν αφελότητι καρδίας. Σας ευχαριστούμεν διά την πρόφρονα αποδοχήν
της προσκλήσεώς μας. Δοξάζομεν τον Δοτήρα παντός αγαθού, διότι εδωρήσατο εις
την Αγίαν Αυτού Εκκλησίαν την Υμετέραν Μακαριότητα, τον αφιερωμένον ψυχή τε και
σώματι εις την ιεράν αποστολήν Του εκκλησιαστικόν άνδρα, ημίν δε περισπούδαστον
αδελφόν, συλλειτουργόν και συμπαραστάτην.
Σας καλωσορίζομεν εγκαρδίως εις την Πόλιν των Πόλεων. Ευχόμεθα ο Θεός
της αγάπης να χαρίζηται εις Υμάς υγιείαν ακλόνητον, μακροημέρευσιν και αλκήν
ακαταπόνητον, ώστε να συνεχίσητε το φιλόθεον, φιλογενές και φιλάνθρωπον
πρωθιεραρχικόν και ποιμαντορικόν Υμών έργον, επ᾿ αγαθώ της Εκκλησίας της Κύπρου
και της Ορθοδοξίας όλης”.
Στην αντιφώνησή του ο
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος εξέφρασε προς τον Παναγιώτατο τις θερμές
ευχαριστίες του για την πρόσκληση, αλλά και για την φιλοξενία που του παρείχε,
εκ μέρους του, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του για
λόγους υγείας στις ΗΠΑ.
“Ερχόμενος εδώ δέχθηκα πολλά τηλεφωνήματα, και από Προκαθημένους και
από Αρχιερείς και από φίλους, “τι θα κάνετε στην Πόλη όταν θα πάτε;”, είπε ο Αρχιεπίσκοπος
Χρυσόστομος, και συνέχισε μεταφέροντας στον Παναγιώτατο την απάντηση που έδωσε
στους συνομιλητές του:
“Είπα ότι “το πρόβλημα της Ορθοδοξίας για μένα προσωπικά, και πιστεύω
και για τον Παναγιώτατο, δεν είναι αν θα αναγνωρίσω τον Προκαθήμενο της
Ουκρανικής Εκκλησίας. Εμένα αυτό δεν λέει τίποτα. Και μπορώ να τους αναγνωρίσω
και χθες, και σήμερα και αύριο. Δεν υπάρχει για εμένα κανένα πρόβλημα. Το
πρόβλημα για εμένα είναι τα προβλήματα της Ορθοδοξίας. Δυστυχώς μερικοί δεν
έχουν αντιληφθεί, και όσοι Προκαθήμενοι δεν μετείχαν των Πανορθοδόξων
διασκέψεων, δεν γνωρίζουν και δεν μπορούν να καταλάβουν. Προσπάθησα να εμφυσήσω
σε μερικούς την άποψή σας, ότι δεν είναι δυνατόν να γίνει επί του παρόντος
συνάντησις Προκαθημένων, γιατί τριάντα χρόνια περίπου που έκανα Μητροπολίτης,
εκπροσωπούσα την Εκκλησία της Κύπρου εις τας Πανορθοδόξους Διασκέψεις και εκεί
έβλεπα πως συμπεριφέρονταν οι εκπρόσωποι των Εκκλησιών. Και ήτο προς τιμήν σας
που καθορίσατε για πρώτην φορά στην ιστορίαν της Εκκλησίας τας συναντήσεις των
Προκαθημένων. Είναι κάτι που σας τιμά ιδιαιτέρως. Ευελπιστούσατε ότι με την
συνάντηση των Προκαθημένων θα λύναμε τελεσίδικα, και εγώ άρχισα να το πιστεύω,
τα προβλήματα της Ορθοδοξίας. Και είδα το στενόκαρδο μερικών αδελφών
Προκαθημένων σε συναντήσεις που είχαμε, και σε αυτές είδα πάνω από τους μισούς
Προκαθημένους. Έχω αντιληφθεί ότι δεν έχουν κατανοήσει ακόμα τα προβλήματα της
Ορθοδοξίας. Δεν έχουν αντιληφθεί τι κάναμε στην Μεγάλη Σύνοδο. Κάναμε αρκετά,
βέβαια δεν τα εφαρμόζουμε. Και ένας λόγος που στο Σαλτσμπουργκ ήθελα την
σύμφωνη γνώμη σας να τους επισκεφθώ, ο στόχος μου ήταν ότι αυτά τα προβλήματα
πρέπει να λυθούν”.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι “αυτοί που
φωνασκούν, αν πράγματι θέλουν μία σωστή Ορθοδοξία, πρέπει να προσγειωθούν. Και
αν δεν βάλουν Χριστόν μέσα τους να αφήσουν τα μεγάλα λόγια, αν δεν ταπεινωθούν,
αν δεν έχουν αγάπη μέσα τους δεν μπορούν να έχουν Χριστό. Και αν δεν έχουν
Χριστόν μέσα τους δεν έχουν πληρότητα ζωής και ματαιοπονούν”.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο
Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος στην υπερόρια δικαιοδοσία του Οικουμενικού
Πατριαρχείου, αλλά και στην χορήγηση από αυτό της Αυτοκεφαλίας σε τοπικές
Εκκλησίες, με Τόμους που ορίζουν με σαφήνεια τα όριά τους. Ανέφερε δε ότι σε
συζητήσεις που είχε με κάποιους Προκαθημένους τοπικών Εκκλησιών τους προέτρεψε
να παραμένουν εντός αυτών των ορίων, και να μην στέλνουν σε άλλες δικαιοδοσίες
Επισκόπους τους προτάσσοντας εθνικά κριτήρια αντί της εκκλησιαστικής τάξης και
παράδοσης. Καταδικάζοντας αυτή την πρακτική έφερε ως παράδειγμα, στους
συνομιλητές του, την στάση της Εκκλησίας της Κύπρου.
“Έχουμε πέραν των τριακοσίων χιλιάδων Ελληνοκυπρίων στην Αγγλία, άλλους
στον Καναδά, στην Αυστραλία. Στείλαμε καμία φορά επίσκοπο δικό μας εκεί για να
τους διαποιμαίνει; Αντιθέτως, τους προτρέπουμε να ακολουθούν τον κατά την
εκκλησιαστική τάξη ορισθέντα Αρχιερέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στου
οποίου την δικαιοδοσία υπάγονται αυτές οι περιοχές”.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος,
ο οποίος συνοδεύεται από τον Μητροπολίτη Κιτίου Νεκτάριο, τον διάκονο Μιχαήλ
και τον διευθυντή του Ιδιαιτέρου Αρχιεπισκοπικού Γραφείου Μιχαήλ Σπύρου,
ευχαρίστησε και πάλι τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την πρόσκλησή του να
επισκεφθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο, “και
να έχουμε αυτή την ωραία συνάντηση ούτως ώστε να σκεφτούμε τι μπορούμε να
κάνουμε για την Ορθοδοξία μας. Με ενδιαφέρει προσωπικά, είμαστε εργάτες της
Εκκλησίας, απ΄αυτόν τον κόσμο θα φύγουμε, και πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε
για την Ορθοδοξία. Δεν έχουμε καμία φιλοδοξία ούτε να μείνει το όνομα μας, ούτε
να μας κάνει παλαμάκια κανείς, ούτε να μας πει μπράβο”.
Στη δευτερολογία του ο
Οικουμενικός Πατριάρχης ευχαρίστησε τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου για τους θερμούς
λόγους και τις θέσεις που διατύπωσε.
“Εξεφράσατε την γνησίαν Ορθόδοξον εκκλησιολογίαν. Κατεδικάσατε
απερίφραστα τον εθνοφυλετισμόν, τον οποίον είχε καταδικάσει η Αγία και Μεγάλη
Σύνοδος, που συνήλθε εδώ το 1872, ως αίρεσιν, και δυστυχώς μετά την κατάρρευσιν
του κομμουνισμού αυτός ο επάρατος εθνοφυλετισμός ξαναζωντάνεψε και ταλαιπωρεί
τις Εκκλησίες μας και βάζει μέσα στις ψυχές αντί του Χριστού τον χρυσόν. Και
επικρατούν οι σκοπιμότητες και τα πολιτικά συμφέροντα. Απομακρύνονται από όσα
δικαιούνται, όπως το είπατε, κατά τους Τόμους της Αυτοκεφαλίας των Εκκλησιών
των, καταλαμβάνονται από ένα άκρατον επεκτατισμόν, ηγεμονισμόν”, τόνισε ο Οικουμενικός
Πατριάρχης και πρόσθεσε:
“Τώρα θέλουν Σύνοδο. Ας αναγνωρίσουν την Σύνοδο της Κρήτης. Ας ερχόταν
εκεί. Δεν ήλθαν. Ας αναγνωρίσουν τας αποφάσεις της. Διότι οι αποφάσεις της
Κρήτης ελήφθησαν στην Γενεύη ομοφώνως, τα κείμενα είναι τα ίδια, με μικρές
λεκτικές διαμορφώσεις και βελτιώσεις. Αυτά όλα όλοι τα υπογράψαμε στη Γενεύη,
τον Ιανουάριο του 2016, και πήγαμε στην Κρήτη με την ελπίδα ότι όλες οι
Εκκλησίες, που προσυπέγραψαν αυτα τα κείμενα, θα ήσαν παρούσες. Και τελευταία
στιγμή “ήρξαντο από μιας παραιτείσθαι”. H Μόσχα παρέσυρε και την Αντιόχεια και
την Βουλγαρία, και την Γεωργία. Και ακόμα περιμένουμε να αναγνωρίσουν τις
αποφάσεις. Διότι, λέει, τις παρέπεμψαν σε ειδικές επιτροπές. Από το 2016 είναι
τέσσερα χρόνια, ακόμα μελετούν τις αποφάσεις της Κρήτης για να αποφανθούν.
Ευχαριστώ πολύ που με επαινέσατε γιατί πήρα την πρωτοβουλία μόλις έξι μήνες
μετά την εκλογή μου ως Οικουμενικού Πατριάρχου, να εγκαινιάσω αυτόν τον θεσμόν
της Συνάξεως των Προκαθημένων, για να συντονιζόμεθα, να συνεννοούμεθα και να
δίδουμε μία κοινή μαρτυρία στον κόσμο για την αλήθεια και για τους θησαυρούς
που κατέχει η Ορθοδοξία. Και έτσι προχωρήσαμε όλα αυτά τα χρόνια, κάναμε πολλές
τέτοιες συναντήσεις, διαφωνήσαμε, τα βρήκαμε. Εδώ στον Πατριαρχικό Ναό
καταδέχθηκε ο άγιος Μόσχας όταν μιλούσαμε για την τελική φάση της προετοιμασίας
της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, να στείλει αντιπροσώπους του στην Αγία Ειρήνη,
όπου επρόκειτο να γίνει η Σύνοδος, και να φωτογραφίζει το σύνθρονο, σε αυτόν
τον βυζαντινό ναό, όπου έγινε η δευτέρα Οικουμενική Σύνοδος, να διαπιστώσει που
θα καθίσει ο ίδιος, ο Οικουμενικός και οι άλλοι, και μας έφερε τις φωτογραφίες
στον Πατριαρχικό Ναό και μας τις έδειχνε. Και στην Κρήτη, την τελευταία στιγμή,
πάλι πήγαν και μετρούσαν που θα καθίσει και πως θα καθίσει εκείνος και εγώ.
Δηλαδή υπό αυτάς τας συνθήκας τί Σύνοδο θα κάνουμε και τί Σύναξη Προκαθημένων;
Μακαριώτατε σας ευχαριστώ πάρα πολύ, όλοι σας ευχαριστούμε, για τη
γνησιότητά σας, για την αυθεντικότητα της προσωπικότητας και των λόγων σας.
Πάντοτε σας έλεγα και μπροστά σας και ερήμην σας ότι είστε παλικάρι και το
αποδεικνύετε για πολλοστή φορά, ότι είστε παλικάρι, διότι πιστεύετε σωστά,
Ορθόδοξα, και διότι μαρτυρείτε ορθόδοξα, εκκλησιολογικώς ορθά, και βοηθείτε και
στηρίζετε τον αγώνα μας ως Πρωτοθρόνου Εκκλησίας. Σας είμεθα ευγνώμονες, τα
περαιτέρω τα αφήνω στα χέρια του Θεού και στους διαδόχους μου”.
Στη συνάντηση παρέστησαν οι
Μητροπολίτες του Θρόνου, Σασίμων Γεννάδιος, Λέρου και Καλύμνου Παϊσιος,
Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος και Κυδωνιών Αθηναγόρας, καθώς και ο
ευρισκόμενος στο Φανάρι, Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος.
Κατά την άφιξη του
Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου στα προπύλαια του Οικουμενικού
Πατριαρχείου τον υποδέχθηκαν οι κληρικοί της Πατριαρχικής Αυλής, με επί κεφαλής
τον Μ.Πρωτοσύγκελλο Ανδρέα. Ακολούθως ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος προσκύνησε
στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό.
Φωτογραφίες: Οικουμενικό
Πατριαρχείο / Νίκος Μαγγίνας
