Ο Νεοβαρλααμισμός των αρνητών της μάσκας

 

Του Ιωάννου Π. Μπουγά, Θεολόγου

Τον τελευταίο καιρό, κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού, εμφανίστηκε παγκοσμίως μια περίεργη συμμαχία διαφόρων θρησκευτικών φονταμενταλιστών κύκλων, φασιστικών μορφωμάτων, αριστερίστικων οργανώσεων και οπαδών του πληκτρολογίου, άνθρωποι, οι οποίοι αρνούνται τη χρήση μάσκας ως μέτρο προφυλάξεως από τον κορονοϊό. Μάλιστα πολλοί απ’ αυτούς με προκλητικό τρόπο προσέρχονται στο Ναό, εντός και εκτός αυτού, μη φορώντας μάσκα διακηρύττοντες την αντίθεση τους, προκαλώντας τους ταπεινούς πιστούς που υπακούουν στα κελεύσματα της Εκκλησίας, ειρωνευόμενοι ενίοτε αυτούς λέγοντάς τους ότι δεν έχουν τον Χριστό μαζί τους αν φορούν μάσκα.

Αποτελεί η χρήση της μάσκας άρνηση του προσώπου του Χριστού, όπως διατείνονται οι «υπερασπιστές της ορθοδοξίας», λαλούντες ένθεν κακείθεν, «δίχα του Επισκόπου και της Συνόδου»;

Επίσης κάποιοι λέγουν, ότι ο Θεός θέλει να σκεπάζουμε το σώμα μας και να αφήνουμε ακάλυπτο το πρόσωπό μας, λες και αυτοί ότι γνωρίζουν τι θέλει ο Θεός και εκφράζουν τις επιθυμίες του. Άραγε ο Θεός «θαυμάζει» το πρόσωπο συμφώνως με τις ανθρώπινες κατηγορίες μιας βιολογικής μορφής;

Αποφαίνονται λέγοντας: Ένας πιστός που φέρει στο πρόσωπο του την μάσκα, εντός ή εκτός ναού, αρνείται την πίστη του; Ένας πιστός που φέρει την μάσκα θα καταδικαστεί από τον Χριστό ως αρνητής της πίστεως; Αν ένας πιστός έχει καλυμμένο το πρόσωπό του δεν δέχεται τον Χριστό και θα τιμωρηθεί;

Σύνηθες φαινόμενο σχολαστικής θεολογίας και μεσαιωνικής τακτικής. Να υποκαθιστούμε όχι μόνο την κρίση του Χριστού αλλά και τον ίδιο τον Χριστό.

Οι πολέμιοι της μάσκας καθορίζουν και χώρους όπου δεν «μπαίνει» ο κορονοϊός, όπως εντός των Ι. Μονών και σε άλλα «αγιασμένα προσκυνήματα». Άλλη δέσμευση της θείας Χάριτος. Προκαθορισμός της Θείας βουλήσεως και βεβαίως μεταποίηση Αυτής σε κτιστή ανθρώπινη γνώση και επιθυμία αλλά και προορισμό της Θείας Χάριτος, κατά τους αρνητές των μέτρων προστασίας στους Ναούς, αφού επιλέγει να πάει σε σημεία που αυτοί υποδεικνύουν.

Ο πολέμιος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Βαρλαάμ θεωρούσε ότι η Θεία Χάρη είναι κτιστή, παρομοίως οι αρνητές της χρήσης μάσκας διδάσκουν ότι το ανθρώπινο πρόσωπο δεν πρέπει να φορά μάσκα για να συναντηθεί μαζί του η Θεία Χάρη. Με την διδασκαλία όμως και παρότρυνση αυτή κηρύττουν ότι η Θεία Χάρη ελέγχεται και καθοδηγείται από το τι θα φορέσει ο πιστός εντός η εκτός του ναού. Ο Θεός δηλαδή καθίσταται γνωστός από τις ιδεοληψίες του ανθρώπινου μυαλού και ενεργεί ή δεν ενεργεί μέσα από κτιστά πράγματα.

Ο Βαρλαάμ πίστευε ότι η άκτιστη φύση του Θεού ταυτίζεται με την άκτιστη ενεργεία του και ότι η επικοινωνία ανάμεσα  στο Θεό και τους ανθρώπους γίνεται δια μέσου των κτιστών ενεργημάτων του.

Με την επιβολή των απόψεών τους επί της «κτιστής» βουλήσεως του Θεού, (αν είναι δυνατόν!) οι «θεολόγοι» των κινημάτων άρνησης προστασίας με την μάσκα από τον κορονοϊό, θεωρούν ότι οι ενέργειες του Θεού και η Χάρη του Θεού είναι κτιστές, αφού συνεχώς αναφέρονται για μη επικοινωνία μεταξύ του ανθρώπου που φέρει μάσκα (δηλαδή ένα κτιστό εμπόδιο) και του Θεού. Όμως δεν πρέπει να τιμούμε τον Θεό με τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας μόνο αλλά και με την καρδιά μας. «Ο λαός ούτος τοις χείλεσι με τιμά, η δε καρδία αυτού πόρω απέχει απ’ εμού. Υποκριταί! καλώς προεφήτευσε περί υμών Ησαΐας λέγων· Υποκριταί!» (Ματθ. 15, 7-8).

Ο Βαρλαάμ επίσης δεν δεχόταν την μέθεξη της χάριτος σε αντίθεση με τον Παλαμά που δέχεται μετοχή του ανθρώπου στην Θεία Χάρη «ελέω» Αυτής, χωρίς προαπαιτούμενα υλικά αντικείμενα ή ανθρώπινες ακροβασίες του νου. Η Θεία Χάρις δεν δεσμεύεται από τίποτα και κατέρχεται όταν ο πιστός «κεκαθαρμένος» βρίσκεται εντός της Εκκλησίας και μετέχει των μυστηρίων της

Κηρύττουν οι νέοι Βαρλααμίτες λοιπόν, παρομοίως με αυτά που και ο Βαρλαάμ πρέσβευε, ότι το Άκτιστο φως είναι κτίσμα και βοηθητικό μέσο για να μπορέσει ο άνθρωπος να φτάσει στον Θεό. Δέχονται δηλαδή την νόηση και όχι την θέα του θείου φωτός ως τρόπο γνώσεως του Θεού. Οι νέοι Βαρλααμίτες πιστεύουν ότι με την μη χρήση μάσκας θα κοινωνήσει ο πιστός με το φως. Η θέα λοιπόν του Θεού εξαρτάται από την ύπαρξη ή μη του κτιστού. Σε αντίθεση προς τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος τονίζει ότι ποτέ ο Θεός δεν γνωρίζεται από τον Άνθρωπο στην πληρότητά του. Η σχέση του Θεού με το κτιστό πάντα θα είναι ελλιπής. Ο Θεός πάντα θα είναι κάτι περισσότερο και πληρέστερο από κάθε τι κτιστό ακόμη και από τον άνθρωπο.

Το κορυφαίο θεολογικό ατόπημα των νεοβαρλααμιτών που οδηγεί προφανώς στην αίρεση, είναι ότι τονίζουν την πρόσωπο προς πρόσωπο θέα του Θεού από τους μη χρησιμοποιούντες μάσκα. Όμως τον Θεό ποτέ δεν είδε κανείς, ούτε και ο Μωϋσής. Γινόμαστε μόνο καθ’ υιοθεσίαν μέτοχοι των Ακτίστων ενεργειών του και μάλιστα όταν συμμετέχουμε στο σώμα Του την Εκκλησία και ποτέ μόνοι μας-ατομικά, έστω και αν διακηρύττουμε ότι δεχτήκαμε τον Θείο φωτισμό, κάτι όμως το οποίο ποτέ ο Άγιος δεν διετράνωσε.

Όταν ο Θεός είπε στον Μωυσή «εγώ ειμί ο ών» (Εξ 3’, 14), ο Μωυσής δεν είδε το πρόσωπο του Θεού, όπως διατείνονται οι σύγχρονοι κληρικοί και λαϊκοί αρνητές της χρήσης μάσκας, γιατί «Θεόν ουδείς πώποτε εώρακε» και βεβαίως δεν πρόκειται να δει. Άρα για ποιου είδους συνάντηση προσώπων ομιλούν; Μάλιστα κηρύττουν, ότι το ένα εκ των δύο προσώπων ο Θεός, δεν επιθυμεί την συνάντηση με μασκοφορεμένους. Γνωρίζουν και πάλι την επιθυμία του Θεού που είναι, να μην φορά μάσκα το έτερο πρόσωπο ο άνθρωπος; Βεβαίως ο Μωυσής δεν είδε το πρόσωπο του Θεού αλλά μόνο τα «οπίσθια» του, μία αφήγηση για να δείξει το αδύνατον της πρόσωπον προς πρόσωπον θέας του Θεού ή την «εν εσόπτρω κι εν αινίγματι».

Το κτιστό δεν υποβάλει το Άκτιστο. Ο Χριστός συναντά τον πιστό εντός της Εκκλησίας όπως και αν είναι η μορφή αυτού ως «αναγεννημένον εν Χριστώ» και «κεχρισμένον εν Πνεύματι Αγίω» μέλος του σώματος του Χριστού. Άραγε όταν ο Χριστός περπατούσε στην έρημο ή στην περιοχή της Γαλιλαίας δεν είχε καλύψει ποτέ το πρόσωπό του για να προφυλαχτεί από τον αέρα ή την άμμο; Δεν έβλεπαν τη φυσική μορφή του οι μαθητές του; Δεν κοινωνούσαν μ’ Αυτόν επειδή είχε καλυμμένο το φυσικό του πρόσωπο;

Η θέα του Θεού δεν έχει να κάνει με σωματικά μάτια ή με άλλα υλικά στοιχεία που φέρει ο άνθρωπος αλλά είναι μέθεξη δια των θείων ενεργειών. Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης ομιλεί για το πώς «είδε» τον Θεό ο Πρωτομάρτυρας Στέφανος, ο οποίος είχε καλυμμένο το πρόσωπο του με την των αιμάτων μάσκα: «ουκ εν τη ανθρωπίνη φύσει τε και δυνάμει μένων το θείον βλέπει͵ αλλά προς την του Αγίου Πνεύματος χάριν ανακραθείς δι΄ εκείνου υψώθη προς την του Θεού κατανόησιν».

Ο άνθρωπος θεούται «κατ’ ενέργειαν και χάριν» και καμμιά μάσκα προσώπου δεν μπορεί να εμποδίζει αυτήν την προσωπική σχέση κτιστού και Ακτίστου. Κατά την θεία Λειτουργία δεν υπάρχουν έσχατα και παρελθόντα όλα συγκεφαλαιώνονται στο παρόν, εκεί προγευόμεθα τη βασιλεία του Θεού. Η χρήση μάσκας εμποδίζει αυτήν την συγκεφαλαίωση, την κατάργηση δηλαδή του χρόνου, την μετατροπή του ναού σε «χώρο» της Βασιλείας του Θεού; Μη γένοιτο !!! Αυτό το οποίο εμποδίζει την θέα του Θεού από τον άνθρωπο είναι η μάσκα-το προσωπείο–του ψεύδους, της υποκρισίας, της ανειλικρίνειας, κάθε τι που μας αποκόπτει από την κοινωνία του σώματος της Εκκλησίας και μας απομονώνει από την Χάρη του Θεού, δηλαδή η αμαρτωλότητά μας.

«Το Πνεύμα όπου θέλει πνει, και την φωνήν Αυτού ακούεις, αλλ’ ουκ οίδας πόθεν έρχεται και που υπάγει» (Ιωάν. 3΄ 8). Ο φέρων την μάσκα εντός ή εκτός του ναού δεν γεύεται αυτής της οντολογικής αλλοιώσεως που παρέχει το Άγιο Πνεύμα κατά τους λόγους του ιδίου του Χριστού στον Νικόδημο; Ο φέρων μάσκα στο πρόσωπο του, κατά τους λόγους του Χριστού, δεν παύει να είναι ο «γεγεννημένος εκ του Πνεύματος», γιατί φυσικές δεσμεύσεις για το Άγιο Πνεύμα δεν υφίστανται.

Ο Θεός δεν δεσμεύεται από την χρήση της μάσκας. Η ενασχόληση των νεοβαρλααμιτικών κύκλων με την μάσκα φανερώνει έναν «αθεολόγητο» ορθολογισμό μεσαιωνικού τύπου και προτεσταντικής αντίληψης, γιατί υποτάσσει το Θείο στην λογική επιθυμία των αρνητών της μάσκας, αφού οι αρνητές αυτοί χρησιμοποιούν τα πλείστα όσα επιχειρήματα λογικά ή μάλλον λογικοφανή, πάντα για να πείσουν ότι η Θεία Χάρις δεσμεύεται από τις μάσκες.

Αν η μάσκα εμποδίζει την μετοχή στη Θεία Χάρη όπως διατείνονται οι σύγχρονοι αρνητές της μάσκας οι νεοβαρλααμίτες, τότε ο Θεός δεν είναι ελεύθερος να ενεργήσει για την σωτηρία του ανθρώπου γιατί εμποδίζεται από μία κτιστή–τεχνητή μάσκα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη βλασφημία από αυτήν την άρνηση της παρουσίας και της δράσεως του Αγίου Πνεύματος που είναι πάντοτε σε κάθε μυστηριακή πράξη της Εκκλησίας.

Με τα μυστήρια της Εκκλησίας η φθαρτή κτίση, μεταμορφώνεται, ενδύεται αφθαρσία. Κάθε τι το υλικό λοιπόν εξαγιάζεται μέσα από τη συμμετοχή και την χρήση στα μυστήρια, όπου ο πιστός κοινωνεί με τον Χριστό. Η σάρκα του, τα ρούχα του και αυτά αγιάζονται, για αυτό και η Εκκλησία τιμά τα αντικείμενα των Αγίων της και τα εκθέτει προς προσκύνηση.

Η Θεία Χάρη αγιάζει πάντα τα κτιστά άρα μπορεί να δράσει και όταν ο εν δυνάμει άγιος-άνθρωπος φορά ακόμα και την μάσκα. Ένα δηλαδή υλικό χρηστικό εργαλείο δεν εμποδίζει την μετάδοση της Θείας Χάριτος στον όλο άνθρωπο και μάλιστα στον χώρο όπου η Θεία Χάρη διαχέεται και είναι παντού, στον χώρο του ναού όπου ακόμη και όλα τα υλικά εμποτίζονται από την θεία ενέργεια, εξ ου και ο ναός λέγεται Άγιος, διαφορετικά η Θεία αυτή Χάρη δεν είναι άκτιστη αλλά κτιστή.

Βεβαίως και επειδή κανείς δεν σώζεται μόνος του, κανείς σε αυτόν τον κόσμο δεν χαίρεται, δεν ευτυχεί , δεν λυπάται μόνος και γενικότερα δεν ζει μόνος του, οτιδήποτε κάνει το κάνει σε σχέση με τους άλλους και κατά την χριστιανική πίστη για τους άλλους. Η χρήση λοιπόν της μάσκας αποτελεί φανέρωση, με αυτόν τον απλό τρόπο, της αγάπης που έχει ο καθένας πιστός στον άλλον πιστό, τον συνάνθρωπο, για να τον προστατεύσει και να τον προφυλάξει από κάποια πιθανή μόλυνση, συμβάλλοντας και με τον τρόπο αυτό στη σωτηρία του δημιουργήματος του Θεού, του ανθρώπου, που είναι μάλιστα η κορωνίδα της δημιουργίας.

Για την Εκκλησία καμμία σημασία δεν έχει η πολυλογία και πολυγραφία για την χρήση ή μη της μάσκας εντός ή εκτός του ναού αλλά ο τρόπος ζωή, ο βίος μας, γιατί και «λόγω αντιπαλαίει πας λόγος βίω δε τις;» (Γρηγόριος Παλαμάς).

Για την εκκλησιαστική σύναξη ο Θεός, ο Οποίος «αγάπη εστίν» κοινωνείται εντός της ελεύθερα ακόμη και αν φέρει ο πιστός μάσκα γιατί: «Ο άνθρωπος ενώνεται μόνον με την ενέργεια (την Χάρι) του Θεού. Ούτε με την ουσία του Θεού ενώνεται ποτέ ο άνθρωπος, ούτε με την υπόστασι του Λόγου. Ενώνεται μόνον με την ανθρωπίνη φύσι του Χριστού κατά την Θεία Μετάληψι. Δηλαδή ο άνθρωπος ενώνεται με την τεθεωμένη, αναστημένη και δεδοξασμένη ανθρωπίνη φύσι του Χριστού και δι’ Αυτής, με την άκτιστη ενέργεια της ανθρωπίνης φύσεως του Χριστού, που είναι η άκτιστη Θεία Χάρις. Αυτή είναι που σώζει, αυτή είναι που ανασταίνει, αυτή που θεραπεύει την ψυχή και το σώμα του ανθρώπου». (π. Ιωάννης Ρωμανίδης).

Τίποτε το κτιστό και άρα φθαρτό προσωπείο-μάσκα δεν μπορεί να εμποδίσει τον άνθρωπο από την κοινωνία της Χάριτος του Θεού μέσα στην Εκκλησία διά των μυστηρίων, παρά μόνο η «παραμορφωμένη» πνευματική του κατάσταση.

Ας σταματήσουν λοιπόν όλοι αυτοί οι αρνητές της χρήσεως της μάσκας να αναβιώνουν νεοβαρλααμιτικές δοξασίες εκμεταλλευόμενοι την θεολογική απαιδευσιά των απλών και ευσεβών χριστιανών, αναβίωση η οποία έχει ολέθριες συνέπειες για τη ζωή των συνανθρώπων μας.