Του Πανοσιολ. Αρχιμ. Βαρθολομαίου,
Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου Αγίου Όρους
Τις τελευταίες μέρες παρατηρείται στον ελληνικό και ρωσικό τύπο μια τεχνητά δημιουργημένη ένταση, μια υστερία βασισμένη σε μια από τις γελοιότερες ψευδείς ειδήσεις που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ για το Άγιο Όρος. Δηλαδή, πως δήθεν επίκειται «πογκρόμ» - γενικευμένη εκδίωξη - Ρώσων μοναχών από το Άγιο Όρος κατά την επικείμενη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στο κανονικό του έδαφος, το Άγιο Όρος.
Παρακάτω κάνουμε απόπειρα να αποτυπώσουμε το ιστορικό της δημιουργηθείσας υστερίας.
Τον Απρίλιο καταγγείλαμε δημοσίως ένα περιστατικό εισόδου ομάδας Ρώσων εθνικιστών στο κατειλημμένο κεντρικό κτήριο της Μονής μας με υψωμένη σημαία της Τσαρικής αυτοκρατορίας, που χρησιμοποιείται συνήθως για ιμπεριαλιστική προπαγάνδα.
Ενημερωθήκαμε για το περιστατικό, αφού ειδοποιηθήκαμε για την ύπαρξη βίντεο στο διαδίκτυο, το οποίο αναρτήθηκε τον Απρίλιο. Η επίσκεψη, σύμφωνα με την περιγραφή και τα λεγόμενα, έγινε τον Φεβρουάριο του 2022.
Καταγγείλαμε δημοσίως το περιστατικό ως οφείλαμε, καθώς από το νόμο είμαστε υπεύθυνοι και υπόλογοι για ό,τι παράνομο συμβαίνει στους χώρους της Μονής. Οφείλουμε να αντιδρούμε σε κάθε τέτοιο περιστατικό, όπως και όταν φωτογραφίζονται στην Μονή μας ακροδεξιοί της Ελλάδος με σημαίες της «Χρυσής Αυγής» κτλ.
Στο Άγιο Όρος απαγορεύεται κάθε σημαία, πέραν της Ελληνικής και της Βυζαντινής. Μόνο αυτές μπορούν να αναρτηθούν στα κτήρια. Δεν είναι χώρος προς εκμετάλλευση και προβολή οιασδήποτε εθνικιστικής, μιλιταριστικής, ιμπεριαλιστικής ή άλλης ιδεολογίας. Το Άγιο Όρος είναι χώρος ενότητας και ειρήνευσης των ανθρώπων και όχι συγκρουόμενων εθνικισμών.
Οι καταληψίες δικαιολογήθηκαν λέγοντας σε ΜΜΕ πως οι Ρώσοι εθνικιστές δίψασαν και μπήκαν για νερό, ενώ υπάρχουν βρύσες στον εξωτερικό χώρο του κτηρίου. Επίσης, είπαν πως δεν πρόσεξαν την σημαία τους, ενώ διεξήχθη ολόκληρη συζήτηση και εισήλθαν μόνο αφού προσήλθαν δεύτερη φορά στην πύλη και είχε περάσει αρκετή ώρα μέχρι να εγκριθεί η είσοδός τους, ενώ πρώτα τούς ανέκριναν δύο καταληψίες με την βοήθεια ενός τρίτου σλαβόφωνου καταληψία. Τυπική διαδικασία για τους καταληψίες. Δεν αφήνουν την είσοδο σε κανέναν, αν δεν μάθουν το ποιόν του. Πρέπει να μάθουν πρώτα αν είναι «κατάσκοπος των οικουμενιστών, σιωνιστών κτλ». Οπότε, αν δεν πάει κάποιος συστημένος, του γίνονται πολλές ερωτήσεις για τα πιστεύω του.
Διερευνώντας το θέμα παραπάνω, ανακαλύψαμε φωτογραφίες προσκυνητών που δείχνουν πως παρόμοιες σημαίες ήταν ήδη κρεμασμένες στον τοίχο του αρχονταρικιού του κατειλημμένου κτηρίου.
Διάφοροι είπαν πως υπερβάλλουμε, πως είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μετά την δημοσίευση της καταγγελίας, ενημερωθήκαμε για την ύπαρξη και άλλων στοιχείων, όπως για την επίσκεψη Ρώσων Κοζάκων στην κατάληψη. Χαμογελαστοί οι καταληψίες φωτογραφήθηκαν μαζί τους.
Αναρωτηθήκαμε αν όντως υπερβάλλουμε. Δυστυχώς το διαδίκτυο βρίθει τέτοιων δημοσιευμένων στοιχείων. Μάθαμε για επιπλέον στοιχεία που δείχνουν την περιφορά τέτοιων Ρωσικών εθνικιστικών ομάδων στο Άγιο Όρος, οι οποίοι «κατακτούν» την κορυφή του Άθωνα χρησιμοποιώντας σημαίες εθνικιστικών ρωσικών κινημάτων, τσαρικές σημαίες κτλ. Και πάλι είπαν πως υπερβάλλουμε, πως δεν συμβαίνει κάτι άξιο ανησυχίας και δεν χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη σημασία.
Όμως, όπως αποδεικνύεται από δημοσιευμένα στοιχεία, οι ίδιοι οι Ρώσοι δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε τέτοιου είδους κινήσεις και συμβολισμούς! Σύμφωνα με εκπομπές σε διάφορα τηλεοπτικά κανάλια της Ρωσίας, το Άγιο Όρος προωθείται στον Ρωσικό λαό ως «ρωσική κληρονομιά», ως «μικρή γωνιά της Ρωσίας» κτλ. Η επίσκεψη Πούτιν σε αυτό παρουσιάστηκε ως ενθρόνιση Ρωμαίου-Βυζαντινού αυτοκράτορα. Επίσης, ο πρώην πρωθυπουργός Στεπάσιν σε συνέντευξή του πρότεινε το Άγιο Όρος «να μην απασχολεί την Ελλάδα, αλλά να είναι ανεξάρτητο (κράτος)». Τέτοιες δηλώσεις, τέτοια προπαγάνδα, τέτοιο ζήλο για εθνικιστικά λάβαρα, σπανιότατα συμβαίνει από προσκυνητές προερχόμενους από άλλες χώρες. Είναι αδιαμφισβήτητο πως κάτι συμβαίνει με τους Ρώσους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πριν ένα αιώνα έγινε απόπειρα αρπαγής του Αγίου Όρους από τους Ρώσους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τα σχέδια αιώνων να καταστεί η Ρωσία κληρονόμος της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με έξοδο στο Αιγαίο και έλεγχο της Μικράς Ασίας. Οι ιθύνοντες του ρωσικού κράτους πάντως δεν τα ξεχνούν και πιθανόν να θέλουν να συνεχίσουν τα σχέδια των προγόνων τους.
Να σημειωθεί πως τα καταγγελλόμενα περιστατικά με τους Ρώσους εθνικιστές δεν είναι μια στιγμιαία αναμνηστική φωτογραφία με σημαία υπαρκτού κράτους σε κάποια ερημιά στην φύση του Αγίου Όρους. Αντιθέτως, πρόκειται για παρέλαση εντός Αγίου Όρους και πανηγυρική είσοδο εντός κατειλημμένου κτηρίου μονής, με σημαία με ιμπεριαλιστικό νόημα (τσάρος, ρωσική αυτοκρατορία κτλ.), με το μήνυμα «το Άγιο Όρος είναι ή θα γίνει σύντομα ρωσικό»!
Ακολούθησε συνέντευξη μας σε ευρωπαϊκό ΜΜΕ. Εκεί επαναλάβαμε το ήδη ρηθέν, πως οι Ρώσοι εθνικιστές μπήκαν συνοδεία ρωσόφωνου καταληψία. Ένας καταληψίας μίλησε μαζί τους στη γλώσσα τους ως μεταφραστής των καταληψιών που φρουρούν την είσοδο, και αφού μετά από ώρα πήραν έγκριση, τους συνόδευσε εντός του μοναστηριακού κτηρίου, ενώ αυτοί κρατούσαν υψωμένο το λάβαρό τους. Οι δηλώσεις μας «χάθηκαν στην μετάφραση» και αποδόθηκαν σαν να είπαμε πως το κεντρικό κτήριο της Μονής είναι κατειλημμένο από Ρώσους. Το ξένο ΜΜΕ έγραψε επιπλέον πράγματα στο ίδιο άρθρο με βάση την έρευνα που το ίδιο διεξήγαγε.
Μετά από αυτή τη συνέντευξη, άρθρο εγχώριου ΜΜΕ μας κατηγόρησε πως είμαστε υπερβολικοί και πως οι καταγγελίες μας δεν επιβεβαιώνονται, ενώ αυτές συνοδεύονταν από ήδη δημοσίως διαθέσιμα στοιχεία. Από την άλλη, αποδόθηκαν σ' εμάς υπερβολικά λόγια, που ποτέ δεν είπαμε, π.χ. πως μιλήσαμε για κατασκόπους, ενώ εμείς μιλήσαμε απλώς για επισκέψεις εθνικιστικών ομάδων με λάβαρα. Εμείς δεν είμαστε σε θέση να πούμε αν υπάρχουν κατάσκοποι στο Άγιο Όρος, δηλαδή άνθρωποι που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα κρυφίως. Αν τους γνωρίζαμε, δεν θα ήταν κατάσκοποι! Εμείς γνωρίζουμε μόνο πως μας παρακολουθούν και καταγράφουν τις κινήσεις μας οι καταληψίες μέρους του αντιπροσωπείου της Μονής μας στις Καρυές.
Αφού διάφορες προσπάθειες σπίλωσής μας κατέρρευσαν, εμφανίστηκαν τα «βαρέα» επικοινωνιακά όπλα. Αφού απέτυχε να εμφανίσουν εμάς ως υπερβολικούς ή να μας αποδώσουν υπερβολικούς λόγους, που δεν είπαμε, οι διάφοροι εχθροί του Οικουμενικού Πατριαρχείου έγιναν οι ίδιοι υπερβολικοί!
Έτσι, συνέδεσαν το χρόνιο και πολλάκις επαναλαμβανόμενο αίτημα του Αγίου Όρους και του Οικουμενικού Πατριαρχείου για εκκένωση του κεντρικού κτηριακού συγκροτήματος της Μονής μας από παράνομους καταληψίες, με το πρόσφατο περιστατικό εισόδου Ρώσων εθνικιστών και διέδωσαν πως δήθεν επίκειται μαζικός διωγμός Ρώσων μοναχών από το Άγιο Όρος και πως αυτό θα γίνει ακριβώς κατά την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Το θέμα ξεκίνησε από αμφιβόλου αξιοπιστίας ιστοσελίδες και, παρότι πρόκειται περί αδιασταύρωτης είδησης, διαδόθηκε σε διάφορα ελληνικά και ρωσικά ΜΜΕ!
Πλήθος δημοσιευμάτων εμφανίστηκαν για το θέμα, από γελοία ως επικίνδυνα· ότι δήθεν υπάρχουν 120 Ρώσοι μοναχοί υπό δίωξη στην Μονή Εσφιγμένου, ενώ απλώς υπάρχουν περίπου 35 καταληψίες, μέλη της «Εκκλησίας ΓΟΧ Ελλάδος» και κάποιοι από αυτούς είναι αλλοδαποί και κάποιοι σλαβόφωνοι-ρωσόφωνοι· ότι δήθεν γίνεται πόλεμος μεταξύ τοπικών Εκκλησιών στο Άγιο Όρος, ενώ το Άγιο Όρος είναι έδαφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου· ότι θα κάνουν κάποιοι προβοκάτσια με επίθεση κατά την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη, ώστε να αποδοθεί αυτό επίτηδες σε Ρώσους και να ακολουθήσει δίωξή τους. Βίντεο με επικές μουσικές κυκλοφορούν διαδίδοντας πως θα γίνει πόλεμος στο Άγιο Όρος. Γίνονται εκκλήσεις για προσευχές για το Άγιο Όρος έναντι υποτιθέμενων κινδύνων.
Αυτή η γενική παραπληροφόρηση και ο καταιγισμός ψευδών ειδήσεων εξυπηρετεί πολλούς. Το δίκαιο αίτημα της αγιορειτικής κοινότητας για εκκένωση της κατάληψης του κεντρικού κτηρίου της Μονής Εσφιγμένου συγχέεται εντέχνως με το άδικο υποθετικό σχέδιο γενικού διωγμού μοναχών ρωσικής καταγωγής. Οι καταληψίες ωφελούνται, καθώς η προσοχή μετατοπίζεται από αυτούς προς άλλον υποτιθέμενο στόχο. Η Ρωσική Εκκλησία βρήκε την ευκαιρία να παρέμβει εκεί που «κανείς δεν την σπέρνει», βασιζόμενη στις φήμες αμφιβόλου ποιότητας ιστοσελίδων και εκτίθεται η ίδια, καθώς «όποιος έχει την μύγα μυγιάζεται». Αφού εκμεταλλεύεται την τεχνητά δημιουργημένη κρίση, στο τέλος ενδέχεται να εμφανιστεί και ως προστάτιδα δύναμη. Παρακμιακές ιστοσελίδες βρήκαν ευκαιρία να ενισχύσουν την επισκεψιμότητά και τα διαφημιστικά τους έσοδα. Κάποιοι ίσως καλλιεργούν την ένταση στην προσπάθειά τους να ακυρώσουν την επίσκεψη του Πατριάρχη.
Το υποτιθέμενο σενάριο για γενική δίωξη Ρώσων μοναχών από το Άγιο Όρος είναι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου. Όταν στο Άγιο Όρος αποκαλούμε την Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, ως «Ρωσική», φυσικά και δεν εννοούμε πως είναι ιδιοκτησία του ρωσικού κράτους, όπως το εννοούν οι φίλοι του μοσχοβίτικου καθεστώτος. Όλοι οι μοναχοί στο Άγιο Όρος αποκτούν ελληνική ιθαγένεια, γίνονται Έλληνες πολίτες, και υπάγονται εκκλησιαστικώς στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Όλα τα υπόλοιπα που λέγονται για δήθεν πόλεμο Οικουμενικού Πατριαρχείου και Πατριαρχείου Μόσχας, επειδή το Άγιο Όρος δεν υποχωρεί στις παράνομες και ανθελληνικές επιδιώξεις της Ρωσικής κρατικής μηχανής, είναι παραφιλολογία και παραπληροφόρηση.
Το υποθετικό σενάριο για γενικό διωγμό Ρώσων μοναχών από το Άγιο Όρος θα ήταν εντελώς άδικο. Πρώτοι θα αντιδρούσαμε εμείς και θα προσπαθούσαμε να εμποδίσουμε μια τέτοια εξέλιξη, καθώς θα χάναμε ως Μονή πολλούς φίλους μας ρωσικής εθνικής καταγωγής, αγνούς μοναχούς με πίστη, που διαφωνούν με τα σκοτεινά σχέδια του αυταρχικού καθεστώτος, καταδεικνύουν τις μηχανορραφίες του και λυπούνται για την κατάσταση, που έχει περιέλθει η χώρα προέλευσής τους. Εμείς οι ίδιοι, πριν λίγες μέρες συλλειτουργήσαμε στην Βουλγαρία με Ρώσο ιερέα, που επειδή έκανε αγώνα εναντίον της διεξαγωγής πολέμου, κινδύνευε η ζωή του.
Είναι άδικο να παρουσιάζεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως ρατσιστικό-εθνοφυλετικό, που θέλει δήθεν να διώξει γενικά όλους τους μοναχούς που έχουν συγκεκριμένη εθνική καταγωγή. Είναι άδικο να παρουσιάζονται όλοι οι ρωσικής καταγωγής μοναχοί ως εν δυνάμει πιόνια του Κρεμλίνου και εν δυνάμει «αντάρτες» εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Κάποιοι λένε πως δήθεν «φορτίζουμε την ατμόσφαιρα» με τις καταγγελίες μας για ό,τι συμβαίνει στην κατάληψη και με τις περαιτέρω διευκρινίσεις που αναγκαστήκαμε να δώσουμε, αποκαλώντας μας υπερβολικούς. Άλλοι λένε πως πρέπει «να περιφρουρηθεί η πνευματική ακτινοβολία του Αγίου Όρους». Μάλλον παραβλέπουν το πόσο επιζήμιο είναι για το κύρος του Αγίου Όρους και το πόσο ταράζουν την πνευματικότητα του τόπου καταστάσεις αναρχίας και ανταρσίας είτε προέρχεται από υπάρχοντες καταληψίες εδάφους του Αγίου Όρους είτε από πιθανούς επίδοξους νέους καταληψίες άλλων τμημάτων του.
Άλλοι μιλούν για «πανορθόδοξο χαρακτήρα του Αγίου Όρους» που «δεν πρέπει να λησμονηθεί». Το «πανορθόδοξον» σημαίνει πως γίνονται δεκτοί μοναχοί ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής. Όχι πως τμήματα του Αγίου Όρους δύνανται να ανήκουν σε διάφορα κράτη ή τοπικές Εκκλησίες! Αυτά που ακούγονται στον δημόσιο διάλογο είναι το λιγότερο εξωφρενικά!
Μήπως ξεχάσαν οι διάφοροι αρθρογράφοι σε ποιο κράτος και σε ποια εκκλησιαστική δικαιοδοσία ανήκει το Άγιο Όρος; Ας διαβάσουν το Σύνταγμα της Ελλάδος και τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους για να μάθουν!
Στο τέλος η αλήθεια πάντα λάμπει. Αυτή είναι μια αρχή γνωστή σε όλους. Αυτοί όμως, που προσποιούνται πως πιστεύουν στον Θεό, δεν μπορούν να καταλάβουν την βαρύτητα αυτής της ρήσης!
