Στις 5 Μαρτίου 2023, την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όταν η Εκκλησία γιορτάζει τον Θρίαμβο της Ορθοδοξίας, που καθιερώθηκε προς τιμήν της νίκης της προσκύνησης των εικόνων, τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Προεξήρχαν ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β' και ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ. Επιφάνιος.
Οι Προκαθήμενοι συλλειτούργησαν με ιεράρχες και κληρικούς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, μεταξύ των οποίων ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, Μητροπολίτης Βινίτσης και Μπαρ κ. Συμεών και ο Μητροπολίτης Μπίλα Τσέρκβα κ. Ευστράτιος. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, εκπρόσωποι της ουκρανικής κοινότητας στην Αίγυπτο, καθώς και διπλωμάτες της Πρεσβείας της Ουκρανίας, με επικεφαλής τον Πρέσβη Μίκολα Ναχόρνι, προσευχήθηκαν στην εκκλησία. Στην προσευχή συμμετείχαν επίσης διπλωμάτες από την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και εκπρόσωποι της τοπικής ορθόδοξης κοινότητας. Η λειτουργία διεξήχθη στα ελληνικά, τα ουκρανικά και τα αραβικά.
Στο τέλος της λειτουργίας, ο Πατριάρχης Θεόδωρος απευθύνθηκε στον Μητροπολίτη Επιφάνιο με ομιλία στην οποία τόνισε τη σημασία της ενότητας της Εκκλησίας του Χριστού, η οποία βασίζεται στην ενότητα της πίστης, της Ιεράς Παράδοσης και της κανονικής τάξης.
Ο Πατριάρχης καταδίκασε επίσης κατηγορηματικά τις παραβιάσεις που διέπραξε η Ρωσική Εκκλησία με την εισβολή στο κανονικό έδαφος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και τη δημιουργία "παράλληλης εκκλησίας". Χαρακτήρισε την εισβολή αυτή βλάσφημη και σημείωσε: "Ούτε μία συνοδική απόφαση των Αρχαίων Εκκλησιών δεν επιτρέπει σε μία άλλη Εκκλησία - και ιδιαίτερα σε μία νεότερη - να παραβιάζει τους σταθερά καθιερωμένους ιερούς κανόνες και να παρεμβαίνει στην πνευματική δικαιοδοσία αυτών των πρώτων. Ούτε μία συνοδική απόφαση των Αρχαίων Εκκλησιών δεν επιτρέπει σε μία άλλη Εκκλησία - και ιδιαίτερα σε μία νεότερη - να αναπτύσσει τις τελευταίες εκκλησιαστικές και πολιτικές θεωρίες σχετικά με την εξάπλωση του "ρωσικού κόσμου" σε όλο τον κόσμο με βάση την εθνικότητα, η οποία είναι εντελώς άγνωστη στην Ορθόδοξη εκκλησιολογία και έχει ήδη καταδικαστεί από τη Σύνοδο του Πατριαρχείου μας".
Απευθυνόμενος προσωπικά στον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Επιφάνιο, ο Πάπας και Πατριάρχης Θεόδωρος τόνισε: "Ευχαριστούμε τον Τριαδικό Θεό που μας έφερε σήμερα κοντά για να μοιραστούμε το πνευματικό γεύμα της πίστης. Σας τιμούμε, Μακαριώτατε, γιατί υπομονετικά συσταυρώνεσθε με το πλήρωμα της Εκκλησίας σας και γι' αυτό κερδίζετε τόσο στην πατρίδα σας όσο και στο εξωτερικό, κερδίζετε την αναγνώριση όλων των ανθρώπων καλής θέλησης, δίνετε καλή μαρτυρία και είστε αληθινός ποιμένας. Αγκαλιάζουμε εν Κυρίω τους παρόντες αδελφούς μας Ιεράρχες και όλους τους ευσεβείς Ιεράρχες της Ουκρανίας, καθώς και τον κλήρο, και απευθύνουμε την πατρική μας ευλογία στον ευγενή και ευσεβή ουκρανικό λαό και προσευχόμαστε στον Κύριο Ιησού Χριστό, τον Σωτήρα και Λυτρωτή μας, τον Κύριο της Ειρήνης, να περιφρουρεί τον αμπελώνα της αδελφής μας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, να τον απαλλάσσει από κάθε βάσανο και να τον διαφυλάσσει στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο! Αμήν!"
Σε ανάμνηση της επίσκεψης και της συλλειτουργίας, ο Πατριάρχης Θεόδωρος δώρισε στον Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας ένα εγκόλπιο που απεικονίζει την Αγία Τριάδα κατά την Παλαιά Διαθήκη -την εμφάνιση των Τριών Αγγέλων στον Πατριάρχη Αβραάμ- καθώς και μια ποιμαντορική ράβδο με το σύμβολο της Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας -το λιοντάρι, το σύμβολο του ιδρυτή της, του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου.
Σε απάντηση, ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Επιφάνιος εκφώνησε λόγο ευγνωμοσύνης (βλ. παρακάτω) και παρέδωσε αναμνηστικά δώρα - δύο εγκόλπια και έναν σταυρό, καθώς και μια κεντητή ουκρανική πετσέτα.
Η πανηγυρική λειτουργία ολοκληρώθηκε με εκκλησιαστική πομπή με εικόνες και προσευχές που καθιερώθηκαν στο τελετουργικό του Θριάμβου της Ορθοδοξίας.
Παρατίθεται η ομιλία του Μητροπολίτου Επιφανίου κατά την Θεία Λειτουργία:
"Μακαριώτατε Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, αγαπημένε εν Χριστώ αδελφέ, κύριε κύριεΘεόδωρε!
Σεβασμιώτατοι και Θεοφιλέστατοι Αρχιερείς, ΑιδεσιμώτατοιΙερείς και Ευλαβέστατοι Διάκονοι και όλοι όσοι έχουν συγκεντρωθεί σε αυτόν τον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου κατά την εορτή του Θριάμβου της Ορθοδοξίας!
Σήμερα, τιμούμε τις ιερές εικόνες με ιδιαίτερη επισημότητα και επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας στην αληθινή πίστη, όπως διατυπώνεται στη Θεία Αποκάλυψη και όπως εξηγείται στα δόγματα των Αγίων Πατέρων των επτά Οικουμενικών Συνόδων. Αυτή είναι η αποστολική πίστη, αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη, αυτή είναι η σωτήρια πίστη!
Σήμερα, δεν τιμούμε μόνο τις εικόνες ως ιερές απεικονίσεις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, της Παναγίας Μητέρας Τουκαι των Αγίων. Εμείς έχουμε επίσης γίνει μια ζωντανή εικόνα, μια ζωντανή απεικόνιση, επειδή πιστεύουμε ότι, σύμφωνα με τον λόγο του Ευαγγελίου, ο ίδιος ο Χριστός βρίσκεται τώρα ανάμεσά μας και το Άγιο Πνεύμα κατοικεί μέσα μας κατά χάρη.
Σήμερα, σε αυτή τη Θεία Λειτουργία, στην Θεία Ευχαριστία, στην κοινή προσευχή και ενότητα μέσω της κοινωνίας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, έχουμε γίνει μια ζωντανή ενσάρκωση της ενότητας της Εκκλησίας. Της ενότητας εναντίον της οποίας εγείρονται κατά καιρούς οι δυνάμεις του κακού, οι αιρέσεις και οι διαιρέσεις – αλλά την οποία δεν μπορούν να καταστρέψουν, διότι την έχει εγκαθιδρύσει ο ίδιος ο Θεός.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τη Μακαριότητά σας και τους αδελφούς Ιεράρχες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής για τη σταθερή προσήλωσή σας στην Ορθόδοξη πίστη και την κανονική τάξη, για τη θυσιαστική αγάπη και φροντίδα σας προς την Εκκλησία της Ουκρανίας – προς τους νεότερους αδελφούς και αδελφές σας εν Κυρίω. Μας στηρίξατε και συνεχίζετε να μας στηρίζετε, παρόλο που αυτό σας προκάλεσε προβλήματα.
Ωστόσο, η σημερινή γιορτή δείχνει ότι όσο ισχυρό κι αν φαίνεται το ψέμα, θα νικηθεί. Το κακό θα νικηθεί σίγουρα και το καλό και η αλήθεια θα εδραιωθούν. Στο πλευρό της αίρεσης των εικονομάχων που ξεσηκώθηκαν εναντίον της Εκκλησίας ήταν οι εξουσίες, η δύναμη των βασιλιάδων και η δύναμη των όπλων – αλλά τίποτα δεν βοήθησε το ψέμα. Έτσι τώρα μια νέα διδασκαλία, αντίθετη προς το Ευαγγέλιο, γεμάτη με την υπερηφάνεια αυτού του κόσμου και την αίρεση του εθνοφυλετισμού, έχει καταλάβει ένα μέρος της Εκκλησίας του Χριστού στις βόρειες χώρες, και οι άρχοντες αυτών των χωρών τη διαδίδουν με τη δύναμη του σπαθιού. Ωστόσο, και αυτή θα καταδικαστεί, όπως ακριβώς καταδικάστηκαν και απορρίφθηκαν οι αρχαίες αιρέσεις.
Σήμερα, Μακαριώτατε, είστε μια ζωντανή εικόνα των αγίων προκατόχων σας στον Πατριαρχικό Θρόνο, των μεγάλων Ιεραρχών Κλήμεντος, Αθανασίου και Κυρίλλου Αλεξανδρείας και πολλών άλλων. Σήμερα, όπως ακριβώς και εκείνοι στην εποχή τους, είστε λειτουργός της αλήθειας, κήρυκας της αλήθειας, διδάσκαλος της κανονικής τάξης, κληρονόμος της πίστης των αποστόλων, συνεχίζοντας το έργο των θείων πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας του Χριστού. Στέκεστε ως καλός πηδαλιούχος στο πηδάλιο του πλοίου της σωτηρίας και καθοδηγείτε το ποίμνιο που σας έχει ανατεθεί στην πορεία προς τη σωτηρία. Είθε οι προσευχές και η βοήθεια των αγίων προκατόχων σας να είναι πάντοτε μαζί σας και με την αγιωτάτη Εκκλησία της Μεγάλης Αλεξανδρείας και ολόκληρης της Αφρικής.
Σήμερα προσευχηθήκαμε για τη νίκη της αλήθειας και της ειρήνης για τον λαό της Ουκρανίας, για την Πατρίδα μας, η οποία υποφέρει από την εισβολή των αλλοεθνών και τον πόλεμο. Η Ουκρανία είναι μέσα στην καρδιά σας, Μακαριώτατε, επειδή επιτελέσατε προσωπικά τη διακονία σας εκεί. Ευχαριστούμε εσάς και το πλήρωμα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής για την υποστήριξη, τη συμπόνια, τις προσευχές και την αγάπη που δείχνετε στο λαό μας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο του αγώνα για την ταυτότητα και την ελευθερία του, για το μέλλον του.
Πολλές αφρικανικές χώρες γνωρίζουν από τη δική τους ιστορία την αξία της δικής τους ταυτότητας και ελευθερίας, για την οποία αγωνίστηκαν κατά της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού και κέρδισαν αυτόν τον αγώνα. Εμείς, ο ουκρανικός λαός, αγωνιζόμαστε σήμερα κατά του ρωσικού ιμπεριαλισμού, κατά της επιθυμίας να μας επιστρέψουν στη σκλαβιά, και πιστεύουμε ότι με τη βοήθεια του Θεού θα νικήσουμε επίσης.
Μακαριώτατε! Καμία λέξη δεν θα είναι αρκετή για να εκφράσει όλα τα συναισθήματά μας, όλη την ευγνωμοσύνη και την αδελφική μας αγάπη για εσάς και για την Εκκλησία της οποίας ηγείστε. Προσευχόμαστε στον Παντοδύναμο Θεό να σας ανταμείψει εκατονταπλάσια για όλα όσα κάνατε και συνεχίζετε να κάνετε για την Ουκρανία και για το πλήρωμα της Ορθοδοξίας. Πιστεύουμε ότι θα έχουμε την ευκαιρία στο εγγύς μέλλον να σας ευχαριστήσουμε για τη φιλοξενία με την οποία μας υποδεχθήκατε στο σπίτι σας, αυτό το ιερό Πατριαρχείο, και να υποδεχθούμε τη Μακαριότητά σας στο σπίτι μας, το Κίεβο.
Σας ευχόμαστε, Μακαριώτατε, πολλά και ευλογημένα έτη, καλή υγεία και καρποφόρα διακονία στον αμπελώνα του Χριστού. Είθε η Εκκλησία του Χριστού στην αφρικανική ήπειρο, το ευσεβές ποίμνιό σας, να πολλαπλασιάζεται και να αυξάνεται. Είθε η Ορθοδοξία να θριαμβεύσει και να εδραιωθεί.
Εις πολλά έτη, Μακαριώτατε!"
Υπηρεσία Τύπου της Μητρόπολης Κιέβου
της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας
