Πώς η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία κατέστησε όπλο τον Χριστιανισμό
Από τον Brian Mefford*
Την Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, στις 24 Αυγούστου, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπέγραψε νόμο που απαγορεύει τις θρησκευτικές οργανώσεις που συνδέονται με το ρωσικό κράτος. Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος αυτός ισχύει για μια βασική θρησκευτική ομάδα: το Πατριαρχείο Μόσχας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Αμέσως, οι συνήθεις ύποπτοι της αμερικανικής δεξιάς καταδίκασαν την κίνηση. Τι κάνει όμως πραγματικά ο νόμος; Τι κατέστησε αναγκαία την κίνηση αυτή και γιατί αποτελεί προειδοποιητικό κάλεσμα για τους Αμερικανούς;
Ας εξετάσουμε τα πέντε άρθρα του ουκρανικού νόμου με τίτλο «Για την προστασία της συνταγματικής τάξης στον τομέα των δραστηριοτήτων των θρησκευτικών οργανώσεων».
Το άρθρο 1 ορίζει σαφώς: «Καμία διάταξη του παρόντος νόμου δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως περιορισμός της ελευθερίας της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, του δικαιώματος τήρησης θρησκευτικών πράξεων ή τέλεσης θρησκευτικών εθίμων και τελετουργιών». Συγκρίνετε αυτό με την Πρώτη Τροποποίηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία αναφέρει: «Το Κογκρέσο δεν θα θεσπίσει νόμο που να αφορά την εγκαθίδρυση θρησκείας ή να απαγορεύει την ελεύθερη άσκησή της». Αυτό που οι ΗΠΑ ορίζουν ευρέως ως μη απαγόρευση της θρησκείας, η Ουκρανία το ορίζει πιο συγκεκριμένα, διευκρινίζοντας το ευρύ φάσμα των θρησκευτικών δραστηριοτήτων που επιτρέπονται. Έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά την ίδια πρόθεση.
Στη συνέχεια, το άρθρο 2 του νόμου αναφέρει ποιες δραστηριότητες απαγορεύονται από τις θρησκευτικές οργανώσεις, διότι μια χώρα έχει υποχρέωση να προστατεύει τους πολίτες της από απειλές. Τα κριτήρια περιλαμβάνουν ότι «έχουν την έδρα τους σε ένα κράτος ... που διαπράττει ένοπλη επίθεση κατά της Ουκρανίας» και «υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα (συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων δηλώσεων των ηγετών τους ή άλλων διοικητικών οργάνων) ένοπλη επίθεση κατά της Ουκρανίας».
Συγκρίνετε αυτό με την απαγόρευση της αμερικανικής κυβέρνησης σε ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες και των οποίων οι ηγέτες καλούν άμεσα ή έμμεσα σε βία και επιθετικότητα κατά της Αμερικής.
Οι ενέργειες και οι δηλώσεις των ηγετών της Αλ Κάιντα, της Χαμάς, της Χεζμπολάχ, του ISIS και της Μπόκο Χαράμ οδήγησαν στον χαρακτηρισμό τους ως «ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων» και στις επακόλουθες κυρώσεις, απαγορεύσεις ταξιδιών και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Ας προσπαθήσει κανείς να κάνει διάκριση μεταξύ τρομοκρατικών οργανώσεων και θρησκευτικών οργανώσεων. Λάβετε υπόψη ότι και οι πέντε αυτές τρομοκρατικές οργανώσεις δεν είναι κοσμικές. Είναι εγγενώς θρησκευτικές στην ιδεολογία τους. Έτσι, οι θρησκευτικές οργανώσεις μπορούν επίσης να είναι τρομοκρατικές οργανώσεις, εάν υποστηρίζουν τη χρήση βίας για την επίτευξη των στόχων τους.
Το άρθρο 3 του ουκρανικού νόμου χαρακτηρίζει τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ως «συνεργό σε εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο όνομα της Ρωσικής Ομοσπονδίας». Αυτό το μέρος του νόμου αποτελεί απάντηση στην κήρυξη «Ιερού Πολέμου» από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία κατά της Ουκρανίας τον Μάρτιο του 2024. Το διάταγμα της ρωσικής εκκλησίας αναφέρει ότι «η ειδική στρατιωτική επιχείρηση είναι ένας Ιερός Πόλεμος, στον οποίο η Ρωσία και ο λαός της υπερασπίζονται τον ενιαίο πνευματικό χώρο της Αγίας Ρωσίας».
Η συζήτηση περί τζιχάντ δεν είναι τυχαία επειδή ο Κύριλλος, ο Πατριάρχης της Ρωσικής Εκκλησίας, ισχυρίζεται ότι οι Ρώσοι στρατιώτες που θα πεθάνουν στην Ουκρανία θα έχουν «ξεπλυθεί» από τις αμαρτίες τους. Αυτό απηχεί τη ρητορική πλύσης εγκεφάλου των ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων. Η έντονη αντίθεση μεταξύ του διατάγματος του Κύριλλου και της εντολής «ου φονεύσεις» δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερη.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η Ρωσική Εκκλησία στην Ουκρανία χρειάστηκε τρεις μήνες μετά την εισβολή για να κάνει οποιαδήποτε δημόσια προσπάθεια αποστασιοποίησης από τη Μόσχα. Το εκκλησιαστικό τους συμβούλιο ανακοίνωσε τότε την «αυτονόμησή» τους από τη Μόσχα. Ωστόσο, αυτή ήταν μια ψεύτικη χειρονομία, διότι, σύμφωνα με το ορθόδοξο κανονικό δίκαιο, μόνο ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης ή ο Ρώσος Πατριάρχης Κύριλλος θα μπορούσαν να χορηγήσουν μια τέτοια ανεξαρτησία, και φυσικά κανείς από τους δύο δεν το έκανε. Εν τω μεταξύ, άλλοι ιερείς της Ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία όχι μόνο υποστήριξαν με ενθουσιασμό την εισβολή, αλλά συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις εισβολής, προώθησαν προπαγάνδα που καλούσε στη γενοκτονία των Ουκρανών, παρείχαν πληροφορίες, προέβησαν σε πράξεις κατασκοπείας και διέπραξαν πράξεις προδοσίας, οι οποίες οδήγησαν στο θάνατο Ουκρανών.
Για παράδειγμα, οι ουκρανικές αρχές ανακάλυψαν κρύπτες όπλων σε ρωσικές εκκλησίες στο Κίεβο και τη Χερσώνα. Στη Χερσώνα, ο τοπικός ιερέας πήγε τη βιβλική ιστορία των ανταλλακτών χρήματος εντός του ναού σε άλλο επίπεδο, καθώς έγινε έμπορος όπλων στην εκκλησία! Άλλοι ιερείς έχουν βοηθήσει τους Ρώσους εισβολείς να διαπράξουν τρομοκρατικές ενέργειες, ανταλλάσσοντας πληροφορίες σχετικά με τη θέση τόσο των Ουκρανών πολιτών όσο και του στρατού. Η εμπορία όπλων, η τρομοκρατία και η προδοσία δεν θα ήταν ανεκτές στις Ηνωμένες Πολιτείες από καμία θρησκευτική ομολογία, ακόμη και σε καιρό ειρήνης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ουκρανία έχει το κυρίαρχο δικαίωμα να απαγορεύει και να διώκει τέτοιες ενέργειες σε καιρό πολέμου.
Το άρθρο 4 του ουκρανικού νόμου προβλέπει το αντίστοιχο των οικονομικών κυρώσεων και τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων, παρόμοιο με αυτό που έκαναν οι χώρες της G7 με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία σε δυτικές τράπεζες. Σε αντίθεση όμως με τις δυτικές κυρώσεις και τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, που ήταν άμεσες, οι ουκρανικές δίνουν ένα εννεάμηνο περιθώριο χάριτος στη ρωσική εκκλησία για να συμμορφωθεί. Συμμόρφωση, σε αυτή την περίπτωση, σημαίνει αποφυγή επιθετικών ενεργειών κατά της Ουκρανίας και μια δημόσια δήλωση μιας φράσης στα καταστατικά έγγραφα της οργάνωσης ότι απορρίπτει την υποταγή στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό την ηγεσία της Μόσχας. Με άλλα λόγια, απορρίπτουν την τρομοκρατία ως μέσο των πεποιθήσεών τους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενορίτες δεν επηρεάζονται από αυτόν τον νόμο και θα συνεχίσουν να ασκούν τις πεποιθήσεις και τις τελετές τους. Καμία διάταξη δεν απαιτεί προσηλυτισμό, αποκήρυξη της πίστης ή δράση ενάντια στη συνείδηση. Ωστόσο, η βία και η τρομοκρατία δεν θα γίνουν ανεκτές.
Τέλος, το άρθρο 5 περιγράφει τις νομικές διαδικασίες, τα δικαιώματα και τις διεργασίες. Κάθε εκκλησία που κατηγορείται για συνεργασία με τον στρατό εισβολής και/ή για τρομοκρατικές ενέργειες θα τύχει της δέουσας διαδικασίας και θα ακολουθήσει επίσημη έρευνα. Μια απλή κατηγορία δεν αρκεί για την καταδίκη.
Οι ενέργειες της Ουκρανίας συμπίπτουν επίσης με τις ανησυχίες των ΗΠΑ. Για τον λόγο αυτό, την άνοιξη του 2023, το FBI εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο «Ρωσικές Υπηρεσίες Πληροφοριών θυματοποιούν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και άλλες Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες». Η κοινοποίηση προειδοποιούσε τις ορθόδοξες εκκλησίες στις Ηνωμένες Πολιτείες για την απειλή κατασκοπείας από εκκλησιαστικούς αξιωματούχους της Μόσχας. Είναι ήδη γνωστό από τα σοβιετικά αρχεία ότι ο Πατριάρχης Κύριλλος ήταν πράκτορας της KGB. Όπως λέει το γνωμικό, «το ψάρι σαπίζει από το κεφάλι», και αν ο επικεφαλής της ρωσικής εκκλησίας είναι πράκτορας των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας, είναι λογικό ότι και άλλοι εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι θα εκτελούσαν επίσης τέτοια υπηρεσία - ειδικά εκείνοι που εδρεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Λάβετε υπόψη ότι το διάταγμα του Κυρίλλου για τον «Ιερό Πόλεμο» κατηγορεί τη Δύση ότι «έχει πέσει στον σατανισμό». Το ρωσικό τζιχάντ κατά της Ουκρανίας είναι απλώς το πρώτο βήμα για έναν ευρύτερο πόλεμο κατά της Δύσης. Όπως έγραψε ο Gary Marx, πρόεδρος των Υπερασπιστών της Πίστης και της Θρησκευτικής Ελευθερίας στην Ουκρανία, στους Washington Times τον περασμένο μήνα, «η Ρωσία έχει καταστήσει όπλο τη χριστιανική θρησκεία για να δημιουργήσει τη δική της, κατευθυνόμενη από το Κρεμλίνο, ορθόδοξη τζιχάντ». Ποιος καλύτερος τρόπος για να προετοιμαστεί ο πόλεμος εναντίον των Αμερικανών από το ταπεινό όχημα της εκκλησίας;
Η ουκρανική απαγόρευση δραστηριοτήτων ανατροπής και τρομοκρατίας
από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι σύμφωνη με τις διεθνείς πρακτικές και τις
κυβερνητικές πολιτικές των ΗΠΑ. Η κοινοποίηση του FBI
αποτελεί προειδοποιητικό κάλεσμα προς το αμερικανικό κοινό σχετικά με τους
πραγματικούς σκοπούς και τις δραστηριότητες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί θα ήταν φρόνιμο να λάβουν υπόψη τους το
κάλεσμα αφύπνισης της Ουκρανίας για να αποφύγουν να γίνουν «πρόβατα εν μέσω
λύκων».
* Ο Brian Mefford είναι Nonresident Senior Fellow
στο Κέντρο Ευρασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου, με έδρα το Κίεβο της Ουκρανίας
και πρώην Resident Program Officer
στην Ουκρανία για το Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο.
