Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Ρωμανός Αναστασιάδης,
Κληρικός του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκ Κρήτης.
Το Σάββατο, 14 Σεπτεμβρίου 2019, ο πρώην
Αρχιεπίσκοπος Χαριουπόλεως, και πλέον Αρχιεπίσκοπος Ντούμπνα της Ρωσικής
Εκκλησίας, Ιωάννης εξέδωσε αιφνιδιαστική ανακοίνωση, με την οποία καλούσε το
πλήρωμα της πρώην Εξαρχίας των εν Δυτική Ευρώπη Ορθοδόξων Παροικιών Ρωσσικής
Παραδόσεως να τον ακολουθήσουν στην προσωπική του απόφαση να υπαχθεί στο
Πατριαρχείο της Μόσχας. Μάλιστα, διέπραξε το αδιανόητο και πρωτόγνωρο, να καλεί
τους κληρικούς, μέσα σε λίγες ώρες, να αποφασίσουν ποιον θα μνημονεύσουν ως
κανονικό τους Επίσκοπο στη λειτουργία της επόμενης μέρας, Κυριακής 15
Σεπτεμβρίου 2019. Και όλα αυτά, κατά παράβαση κάθε εκκλησιαστικού και νομικού
κανόνα, και ιδιαιτέρως του Καταστατικού της πρώην Εξαρχίας, βάσει του οποίου
απορρίφθηκε στη Γενική Συνέλευση του Σαββάτου 7 Σεπτεμβρίου 2019 η πρόταση του
Ιωάννη για υπαγωγή στη Μόσχα, αφού δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη από το
Καταστατικό αποφασιστική πλειοψηφία των δύο τρίτων.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης
-προσωπικά ο ίδιος- απολύθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η απόλυση αυτή
δεν αφορά το σύνολο της πρώην Εξαρχίας και των μελών της, κληρικών και λαϊκών,
οι οποίοι και κανονικώς παραμένουν υπό την δικαιοδοσία του Οικουμενικού Θρόνου.
Δηλαδή, εάν κάποιος κληρικός της πρώην Εξαρχίας επιθυμεί να αλλάξει δικαιοδοσία
δεν καλύπτεται από το προσωπικό απολυτήριο του Ιωάννου ούτε από την προσωπική
του εισδοχή στο Πατριαρχείο Μόσχας, αλλά οφείλει να ζητήσει ο ίδιος κανονική
απόλυση από το Φανάρι.
Την ίδια ημέρα, και αφού η ανακοίνωση του
Ιωάννου δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της πρώην Εξαρχίας, τα μέλη του
Συμβουλίου της Αρχιεπισκοπής, το οποίο αποτελεί το Διοικητικό Όργανο του
νομικού προσώπου της κατά το Γαλλικό Δίκαιο και το Καταστατικό, συνέταξαν και
διεκίνησαν ηλεκτρονικά δική τους ανακοίνωση. Με αυτήν αποδοκιμάζουν κατ’ ουσίαν
όσα ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης διέπραξε κατά παράβαση του Καταστατικού,
διακηρύσσουν ότι αυτές οι αποφάσεις είναι προσωπικές του και δεν επηρεάζουν
εκκλησιολογικά και νομικά το σύνολο της Αρχιεπισκοπής, της οποίας ο επικεφαλής,
όπως επισημαίνουν, βάσει του Καταστατικού «τελεί υπό τη δικαιοδοσία της Αυτού
Θειοτάτης Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως».
Επομένως, κηρύσσουν τρόπον τινά «έκπτωτο» τον Ιωάννη από τη διοίκηση της
Αρχιεπισκοπής και πληροφορούν ότι έχουν υποβάλει «αίτημα προς την Αυτού
Θειοτάτη Παναγιότητα, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο ζητώντας
επισήμως από Αυτόν να ορίσει τοποτηρητή».
Τέλος, το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής δίδει
οδηγίες προς τους κληρικούς για το πώς μπορούν και πρέπει να κινηθούν στο εξής,
προκειμένου να αντιμετωπισθεί η αναστάτωση που προκλήθηκε στους κόλπους της,
μετά από τις απαράδεκτες ενέργειες του πρώην Αρχιεπισκόπου Χαριουπόλεως σε
συνεργασία με τη Ρωσική Εκκλησία.
Εντωμεταξύ, ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης συνεχίζει να
παρανομεί και να φέρεται με ασέβεια προς το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής. Έτσι,
μόλις σήμερα, 17 Σεπτεμβρίου 2019, εξέδωσε προσωπική του ανακοίνωση στην επίσημη ιστοσελίδα της πρώην
Εξαρχίας, της οποίας κατά κάποιο τρόπο έχει κάνει «κατάληψη», με την οποία
επιτίθεται στο Συμβούλιο και με αυθαίρετους και παράνομους ισχυρισμούς πασχίζει
να δικαιολογήσει τις επιλογές και τις πράξεις του, επιδιώκοντας να συμπαρασύρει
στις έκνομες και αντικανονικές του ενέργειες και τους κληρικούς της πρώην
Εξαρχίας (εκτός από την πειθώ
χρησιμοποιεί και ανήθικα μέσα, αφού, όπως διαβάζουμε στο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ
του credo.press, ο Ιωάννης τηλεφωνεί
προσωπικά στις ενορίες που αρνούνται να τον ακολουθήσουν στην υπαγωγή στο
Πατριαρχείο της Μόσχας και τους απειλεί με ποινές!). Την ανακοίνωση αυτή
υπογράφει παράνομα ως «Ιωάννης,
επικεφαλής Αρχιεπίσκοπος της Διευθύνουσας Επαρχιακής Ένωσης των Ρωσσικών
Ορθοδόξων Συλλόγων στη Δυτική Ευρώπη»! Με πονηρία, δεν χρησιμοποιεί τον νέο
του τίτλο, με τον οποίο «προσελήφθη» από το Πατριαρχείο της Μόσχας, δηλαδή του
Αρχιεπισκόπου Ντούμπνα, αφού, όπως ορθά επισημαίνεται στην ανακοίνωση του
Συμβουλίου της Αρχιεπισκοπής, που παρατίθεται παρακάτω, «το Άρθρο 11 του Καταστατικού ορίζει ότι ο επικεφαλής της Εξαρχίας
πρέπει να είναι «Αρχιεπίσκοπος ο οποίος τελεί υπό τη δικαιοδοσία της Αυτού
Θειοτάτης Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως»».
Άρα, ο Ιωάννης με αυτό το «τρικ» -αναγνωρίζοντας ουσιαστικά ότι δεν δικαιούται
να φέρει τον τίτλο του «επικεφαλής Αρχιεπισκόπου», αφού δεν ανήκει πλέον στο
Οικουμενικό Πατριαρχείο- επιχειρεί ανεπιτυχώς να δώσει μια επίφαση
νομιμοφάνειας στις παρανομίες του, όμως αυτό που πετυχαίνει τελικά είναι να
εξοργίσει ακόμη περισσότερο όσους αντιδρούν στην παραβατική συμπεριφορά του.
Το όλο δράμα έχει και διπλωματικές-πολιτικές
προεκτάσεις που του προσδίδουν τον χαρακτήρα ενός πραγματικού «κατασκοπευτικού
θρίλερ» της ψυχροπολεμικής περιόδου, με εμπλοκή της Ρωσικής Πρεσβείας στο
Παρίσι, όπως διαβάζουμε στο προαναφερθέν ρεπορτάζ του credo.press.
Παραθέτουμε αυτούσια την ανακοίνωση του
Συμβουλίου, που εστάλη σε όλα τα μέλη της πρώην Εξαρχίας, και κυρίως τους
κληρικούς, το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2019, από την οποία καταλαβαίνουμε ότι το
μπάχαλο που προκάλεσαν ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης και οι εγκάθετοι του
Πατριαρχείου Μόσχας στην πρώην Εξαρχία θα πάρει πολύ χρόνο να ξεκαθαρίσει και
προφανώς τον τελικό λόγο θα έχει η γαλλική δικαιοσύνη, αφού πέραν του εκκλησιολογικού
υπάρχει και το αμιγώς νομικό ζήτημα που αφορά στην κατοχύρωση των ενοριών
σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο.
Προς τον Κλήρο, τους Μοναχούς και όλους τους πιστούς της
Αρχιεπισκοπής
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ
14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019
Αυτό το Σάββατο, 14 Σεπτεμβρίου 2019, το Συμβούλιο της
Αρχιεπισκοπής έλαβε γνώση της επιστολής που ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης (κατά
κόσμον, Ιωάννης-Πέτρος Ρεννετώ), άρτι εκλεγείς Αρχιεπίσκοπος της Ντούμπνα (πόλη
στα περίχωρα της Μόσχας, Ρωσία) και πρώην Αρχιεπίσκοπος Χαριουπόλεως και
Έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, απηύθυνε προς τον κλήρο και τους πιστούς
της Αρχιεπισκοπής.
Το Άρθρο 11
του Καταστατικού ορίζει ότι ο επικεφαλής της Εξαρχίας πρέπει να είναι
«Αρχιεπίσκοπος ο οποίος τελεί υπό τη δικαιοδοσία της Αυτού Θειοτάτης
Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως». Τώρα, εφόσον ο
Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης αποδέχθηκε την εκλογή του στην επισκοπή της Ντούμπνα, στο
Πατριαρχείο της Μόσχας, εγκατέλειψε οριστικά τη δικαιοδοσία του Οικουμενικού
Πατριαρχείου.
Επιπλέον, το Καταστατικό της Αρχιεπισκοπής ορίζει ότι «σε
περίπτωση πλήρους ανικανότητας, είτε προσωρινής είτε οριστικής, ή σε περίπτωση
θανάτου του Αρχιεπισκόπου, μέχρι την εκλογή και την ενθρόνιση του διαδόχου του,
κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου της Αρχιεπισκοπής, ορίζεται από την Αγία και
Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως τοποτηρητής ένας από τους εν
ενεργεία Βοηθούς Επισκόπους ή έτερος Ιεράρχης του Θρόνου» (Άρθρο 52). Η τέλεση
της Ευχαριστιακής Συνάξεως (Θείας Λειτουργίας) είναι πράγματι η πρώτη και κύρια
λειτουργία που ασκεί ο επικεφαλής της Εξαρχίας Αρχιεπίσκοπος. Επειδή ο
Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης βρίσκεται σε κανονική αδυναμία να συνεχίσει την τέλεση
της Θείας Λειτουργίας σε ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο,
το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής, έχοντας διαπιστώσει την πλήρη αδυναμία του να
ηγηθεί της Αρχιεπισκοπής, υπέβαλε αίτημα προς την Αυτού Θειοτάτη Παναγιότητα,
τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο ζητώντας επισήμως από Αυτόν να
ορίσει τοποτηρητή.
Δεδομένης της αναστάτωσης που προκλήθηκε από αυτά τα γεγονότα στις
ενορίες της Αρχιεπισκοπής, στο πνεύμα της λειτουργικής συνέχειας και με την
προσδοκία για επιστροφή στην ηρεμία, το Συμβούλιο ενημερώνει επίσης όλους τους
κληρικούς της Αρχιεπισκοπής ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης έχει επανειλημμένα
δηλώσει τόσο στο Συμβούλιο όσο και στη Συνέλευση, ότι έχει χορηγήσει κανονική
άδεια σε όσους διακόνους και ιερείς δεν επιθυμούν να τον ακολουθήσουν στην
επιλογή του να αλλάξει δικαιοδοσία. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει αυτή την απόφαση
κανονικής χειραφέτησης και αναλαμβάνει, σύμφωνα με αυτήν, να μεταβιβάσει όλους
τους προσωπικούς φακέλους των κληρικών, ιερέων και διακόνων, στον επίσκοπο, υπό
τη δικαιοδοσία του οποίου θα θέσουν τους εαυτούς τους, με τη μοναδική
προϋπόθεση ότι θα είναι ένας κανονικός Επίσκοπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι ενορίες και οι κληρικοί που επιθυμούν να υπαχθούν σε μία από
τις επτά Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στων οποίων τα εδάφη
βρίσκονται ενορίες της Αρχιεπισκοπής, μπορούν να υποβάλουν σχετικό αίτημα προς
το Μητροπολίτη Γαλλίας κ. Εμμανουήλ (στη διεύθυνση: eglise.orthodoxe.grecque@gmail.com) και στη συνέχεια να ενημερώσουν το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής.
Επιπλέον, ο Μητροπολίτης Ιωσήφ της Ρουμανικής Ορθοδόξου Μητροπόλεως Δυτικής και
Νοτίου Ευρώπης συμφωνεί να δεχθεί, προσωρινά και αναστρέψιμα, ακόμη και απόψε,
τους κληρικούς που θα το ζητήσουν, ώστε να τελέσουν αύριο τη Θεία Λειτουργία εν
ειρήνη, υπό την κανονική κάλυψη ενός Επισκόπου που βρίσκεται σε πλήρη
ευχαριστιακή κοινωνία με όλη την Ορθοδοξία. Εάν υπάρχουν κληρικοί που επιθυμούν
να ακολουθήσουν αυτό το δρόμο, παρακαλούνται να υποβάλουν σχετικό έγγραφο
αίτημα προς τον Μητροπολίτη Ιωσήφ (στη διεύθυνση: cabinet@mitropolia.eu) και εν συνεχεία να
ενημερώσουν το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής. Σε ένα δεύτερο βήμα, οι ενορίες,
εφόσον το αποφασίσουν στην ενοριακή συνέλευση, θα μπορέσουν να διατυπώσουν αυτό
το αίτημα και να συγκροτήσουν μια ιδιαίτερη δομή μέσα στη Ρουμανική Μητρόπολη,
ώστε να συνεχίσουν τη λειτουργία που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο πλαίσιο της
Αρχιεπισκοπής. Εκείνοι που επιθυμούν να ακολουθήσουν τον Αρχιεπίσκοπο Ντούμπνα
Ιωάννη στο Πατριαρχείο της Μόσχας οφείλουν να προχωρήσουν με τον ίδιο τρόπο
(δηλαδή να αποστείλουν σχετικό αίτημα προς τον ίδιο, στη διεύθυνση: jeanrenneteau@gmail.com). Έχοντας ενημερωθεί μόλις
σήμερα για την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη, οι ενορίες δεν είχαν χρόνο να
συζητήσουν για τη μελλοντική τους κανονική προσάρτηση.
Σε κάθε περίπτωση και προς πάσα κατεύθυνση, το Συμβούλιο
διευκρινίζει ότι, ανεξάρτητα από τον κανονικό Επίσκοπο που μνημονεύεται στις
ενορίες, αυτές παραμένουν από νομικής απόψεως μέλη της Διευθύνουσας Επαρχιακής
Ένωσης των Ρωσσικών Ορθοδόξων Συλλόγων στη Δυτική Ευρώπη, της οποίας Διοικητικό
Συμβούλιο είναι το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής, στο οποίο θα προεδρεύει ο
Τοποτηρητής που θα ορισθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Για το Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής
Αρχιδιάκονος Vsevolod Borzakovsky
Πρεσβύτερος Christophe D’Aloisio
Alexis
Obolensky
Elisabeth
von Schlippe
Πρωτοπρεσβύτερος
Serge Sollogoub
Alexandre
Victoroff
Didier
Vilanova
***
Το πρωτότυπο ανακοινωθέν στα γαλλικά:
Aux clercs, moines et à tous les fidèles
de l'Archevêché
COMMUNIQUÉ DU CONSEIL DE L’ARCHEVÊCHÉ
14 SEPTEMBRE 2019
Ce samedi 14 septembre 2019, le Conseil de
l’Archevêché a pris connaissance de la lettre que l’archevêque Jean (dans le
civil, Jean-Pierre Renneteau), nouvellement élu archevêque de Doubna (ville de
la périphérie de Moscou, en Russie) et anciennement archevêque de Charioupolis
et exarque du patriarche œcuménique, a envoyée au clergé et aux laïcs de
l’archevêché.
L’article 11 des statuts
prescrit que l’archevêque dirigeant doit être un «archevêque qui relève de
l’obédience de Sa Sainteté le patriarche œcuménique de Constantinople». Or,
l’archevêque Jean ayant accepté d’être élu au siège épiscopal de Doubna, au
sein du patriarcat de Moscou, il sort définitivement de l’obédience du
patriarcat œcuménique.
Par ailleurs, les statuts de l’Archevêché
prescrivent que «en cas d’incapacité totale, soit provisoire soit définitive,
ou en cas de décès de l’Archevêque, jusqu’à l’élection et l’intronisation de
son successeur, sur demande du Conseil de l’Archevêché, un locum tenens est
désigné par le Saint-Synode patriarcal parmi les Évêques auxiliaires en
activité soit un autre hiérarque du Patriarcat» (article 52). La célébration de
la liturgie eucharistique est bien la première et principale fonction exercée
par un archevêque dirigeant ; l’Archevêque Jean étant dans l’impossibilité
canonique de continuer à célébrer l’eucharistie en communion avec le patriarcat
œcuménique de Constantinople, le Conseil de l’Archevêché constate son
incapacité totale à diriger l’Archevêché et a, dès lors, envoyé une demande
officielle dans ce sens à Sa Sainteté le Patriarche œcuménique Bartholomée de
Constantinople, en lui demandant officiellement de nommer un locum tenens.
Étant donné le trouble provoqué par ces
événements au sein des paroisses de l’Archevêché, dans l’esprit de la
continuité liturgique et dans l’attente d’un retour au calme, le Conseil
informe également tous les clercs de l’Archevêché que l’Archevêque Jean a
plusieurs fois déclaré, au Conseil comme à l’Assemblée, qu’il a accordé congé
canonique à ceux des diacres et des prêtres qui ne souhaitent pas le suivre
dans son choix de changement de juridiction. Le Conseil se porte garant de
cette décision et s’engage, en conformité avec cette décision de libération
canonique, à transférer le dossier clérical personnel des prêtres et des
diacres concernés à l’évêque sous la juridiction duquel ils se placeront, à
l’unique condition qu’il s’agisse d’un évêque canonique de l’Église orthodoxe.
Les paroisses et les clercs qui souhaitent
s’intégrer dans l’une des sept métropoles du patriarcat œcuménique sur les
territoires desquelles se trouvent des paroisses de l’Archevêché peuvent en
faire la demande au métropolite Emmanuel de France (eglise.orthodoxe.grecque@gmail.com)
et en informer ensuite le Conseil de l’Archevêché. Par ailleurs, le métropolite
Joseph de la métropole orthodoxe roumaine d’Europe occidentale et méridionale
accepte d’accueillir, de manière provisoire et réversible et dès ce soir, les
membres du clergé qui lui en font la demande, afin qu’ils puissent célébrer la
liturgie eucharistique de demain dans la paix, sous la couverture canonique
d’un évêque en pleine communion eucharistique avec toute l’orthodoxie. Si des
clercs souhaitent suivre cette voie, ils sont invités à écrire une demande dans
ce sens au métropolite Joseph (cabinet@mitropolia.eu) et à en informer ensuite le Conseil de
l’Archevêché. Dans un deuxième temps, les paroisses, si elles le décident en
assemblée paroissiale, pourront formuler cette demande et constituer une
structure particulière au sein de la métropole roumaine, et poursuivre le
fonctionnement qui est le leur actuellement dans l’archevêché. Ceux qui
souhaiteront suivre l’archevêque Jean de Doubna dans le patriarcat de Moscou
devront procéder de la même manière (jeanrenneteau@gmail.com). Ayant été informées seulement aujourd’hui de la décision de
l’archevêque Jean, les paroisses n’ont pas eu le temps de délibérer sur leur
futur rattachement canonique.
À toutes fins utiles, le Conseil précise
que, quel que soit l’évêque canonique commémoré dans les paroisses, celles-ci
demeurent, juridiquement, membres de l’Union Directrice Diocésaine des
Associations Orthodoxes Russes en Europe Occidentale, dont le Conseil de
l’Archevêché constitue le conseil d’administration, qui sera présidé par un locum
tenens désigné par le patriarcat œcuménique de Constantinople.
Pour
le Conseil de l’Archevêché,
Archidiacre
Vsevolod Borzakovsky
Prêtre
Christophe D’Aloisio
Alexis
Obolensky
Elisabeth
von Schlippe
Archiprêtre
Serge Sollogoub
Alexandre Victoroff
Didier Vilanova
