Πίσω από κάθε πρόβλημα στην Ορθοδοξία, και κυρίως από ό,τι στρέφεται κατά του Ελληνισμού, πάντα οι Μοσχοβίτες... Είτε με τσάρους, είτε με μπολσεβίκους, είτε με δικτάτορες... Πάντα οι Μοσχοβίτες, οι μεγαλύτεροι εχθροί της Ρωμιοσύνης και του Γένους.
Όλα όσα έγιναν διαχρονικά στη Βαλκανική σε βάρος του Ελληνισμού έχουν από πίσω τους την θεήλατη Μοσχοβία. Και αυτό είναι καταγεγραμμένο στην Ιστορία. Και καμιά φιλορωσική προπαγάνδα, όσα ρούβλια και αν διαθέσει για να εξαγοράσει τους γενίτσαρους και προδότες, δεν θα αλλάξει ποτέ την ιστορική αλήθεια.
"Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται τον βίο και το έργο του εθνικιστή Θεοφάνη Στυλιανού Μαυρομάτη (Φαν Νόλι), καθώς και τις επιπτώσεις των εθνικιστικών του τάσεων στη μετάλλαξη της εθνικής συνειδήσεως και πίστεως.
Ο Φαν Νόλι αποτελεί φαινόμενο και ισχυρή πολιτική μορφή για την ιστορία των Αλβανών, όμως οι συνέπειες της δραστηριότητάς του σε σχέση με τη Βόρειο Ήπειρο και την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας είναι οδυνηρές.
Για την εκπόνηση αυτής της μελέτης βασίστηκα σε μια ευρεία βιβλιογραφία. Η μελέτη χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια:
Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφονται οι σημαντικότερες στιγμές του βίου και του έργου του. Παρ’ όλο που ήταν ορθόδοξος με ελληνικές ρίζες, στην πορεία έγινε ανθέλληνας και συνωμότησε εναντίον της Ελλάδας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Στο δεύτερο κεφάλαιο σκιαγραφείται το πορτραίτο του Φαν Νόλι ως κληρικού, ως επισκόπου Δυρραχίου και ως ιδρυτή της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας, καθώς επίσης και ως μεταφραστή των λειτουργικών βιβλίων. Αναλύεται εδώ ο σκοπός της χειροτονίας του σε κληρικό με αντικανονικό τρόπο από τον Ρώσο Επίσκοπο Αλάσκας και οι μηχανορραφίες του για τον εξαλβανισμό της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.
Στο τρίτο κεφάλαιο ο Φαν Νόλι παρουσιάζεται ως πολιτικός και αρχηγός της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης της Αλβανικής Βουλής του 1920, ως οργανωτής της αστικοδημοκρατικής επανάστασης του Ιουνίου του 1924, ως πρωθυπουργός της Αλβανίας, ως διπλωμάτης και ρήτορας, εμπνευσμένος από εθνικιστικά συναισθήματα και συμφεροντολογίες, ο οποίος πολέμησε τις ελληνικές διοικήσεις στην Βόρειο Ήπειρο. Επίσης, στο ίδιο κεφάλαιο αποτυπώνεται το έργο του Νόλι ως καλλιτέχνη, μέσα από την ενασχόλησή του με την ποίηση, τη δραματουργία, την ιστοριογραφία, τη λογοτεχνική κριτική, τον χώρο των μεταφράσεων και της μουσικής κλπ.
.... .... ....
Η εκπόνηση της παρούσας εργασίας υπήρξε ένα μεγάλο βάρος, καθώς επρόκειτο για μια δύσκολη αποστολή που απαιτούσε σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Στην πραγματικότητα, έζησα νοερά τον ίδιο τον Νόλι, ψυχικά και συναισθηματικά. Η ανάλυση της δράσης του κατά της Ελλάδας και του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως με επηρέασε αρνητικά και, πολλές φορές, αναρωτιόμουν αν ένιωσε ποτέ ενοχές για τις πράξεις του. Η υπόθεση του Νόλι σίγουρα είναι ιδιόρρυθμη, γι’ αυτό και η έρευνα γύρω απ’ αυτήν δημιουργεί προβλήματα και δυσκολίες. Αποστολή μου δεν ήταν μόνο να περάσω σε άγνωστες πτυχές της ζωής του, αλλά επίσης να κρίνω και να αξιολογήσω το έργο του. Όλο αυτό απαιτούσε μια στοχαστική διάπλαση. Οι συχνές συναντήσεις και συζητήσεις μου με τον σύμβουλο καθηγητή με βοήθησαν να αντεπεξέλθω στις αυξημένες απαιτήσεις, κι έτσι ευελπιστώ ότι η μελέτη αυτή ανταποκρίνεται επαρκώς στις απαιτούμενες προσδοκίες."
Αξίζει να διαβάσετε αυτή την εξαίρετη εργασία που αφορά τον Αλβανικό Εθνικισμό και την Εκκλησία της Αλβανίας:
