Οι ήρωες του μεγάλου πολέμου δεν βρίσκονται στα χάρτινα πλακάτ που κουνάνε οι Ρώσοι προπαγανδιστές και οι αφελείς συνεργάτες τους σε διάφορα μέρη του κόσμου στις 9 Μαΐου κάθε χρόνου. Οι ήρωες κείτονται θαμμένοι, ανώνυμοι και άγνωστοι στα κρύα χώματα του Βαλαάμ και σε πολλά άλλα μέρη της απέραντης πρώην ΕΣΣΔ. Ας αναπαύσει ο Κύριος τις ψυχές τους.
Του Κώστα Ονισένκο
Ο κάθε πόλεμος αφήνει αναπήρους. Ανθρώπους που έχασαν τα άκρα τους,
τυφλούς, ψυχικά διαταραγμένους. Ο Β΄ ΠΠ δεν είναι εξαίρεση και ειδικά για την
ΕΣΣΔ, η οποία έχασε περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα στον πόλεμο. Στα πρώτα
χρόνια μετά τον πόλεμο οι κεντρικοί δρόμοι των μεγάλων πόλεων, της Μόσχας, του
Κιέβου, του Λένινγκραντ ήταν γεμάτοι από επαίτες χωρίς χέρια και πόδια και
μάτια με καρφιτσωμένα παράσημα του «μεγάλου πατριωτικού πολέμου». Δυσάρεστο
θέαμα. Αταίριαστο στην εικόνα του ραγδαία χτιζόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘50 οι περισσότεροι ανάπηροι εξαφανίστηκαν
από τους δρόμους. Εκείνη την εποχή πολλοί δεν αναρωτήθηκαν για το τι ακριβώς
είχε συμβεί, ωστόσο αργότερα αρκετά στόματα άνοιξαν, ορισμένα αρχεία επίσης.
«Αναφορά
ΥΠ.ΕΣ. ΕΣΣΔ στο προεδρείο Κεντρικής Επιτροπής Κομμουνιστικού Κόμματος
Σοβιετικής Ένωσης σχετικά με μέτρα για την αποτροπή και την εξάλειψη της επαιτείας.
02/20/1954. ΑΠΟΡΡΗΤΟ.
Το
Υπουργείο Εσωτερικών της ΕΣΣΔ αναφέρει ότι, παρά τα μέτρα που ελήφθησαν, σε
μεγάλες πόλεις και βιομηχανικά κέντρα της χώρας, εξακολουθεί να λαμβάνει χώρα
ένα απαράδεκτο φαινόμενο όπως η επαιτεία. Κατά την περίοδο του διατάγματος του
Προεδρείου των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ, της 23ης Ιουλίου 1951, σχετικά με
μέτρα για την καταπολέμηση αντικοινωνικών, παρασιτικών στοιχείων από την
αστυνομία ... ζητιάνοι συνελήφθησαν: κατά το δεύτερο εξάμηνο του 1951 - 107.766
άτομα, το 1952 - 156.817 άτομα, το 1953
- 182.342 άτομα... Μεταξύ των κρατουμένων
ζητιάνων, το 70% είναι ανάπηροι εξαιτίας πολέμου και εργασίας...
Η
καταπολέμηση της φτώχειας καθίσταται δύσκολη ... από το γεγονός ότι πολλοί
ζητιάνοι αρνούνται να σταλούν σε ιδρύματα για άτομα με ειδικές ανάγκες ... τα εγκαταλείπουν
χωρίς άδεια και συνεχίζουν να επαιτούν ... Από αυτή την άποψη, θα ήταν σκόπιμο
να ληφθούν πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη και την εξάλειψη της επαιτείας. Το
Υπουργείο Εσωτερικών της ΕΣΣΔ θεωρεί απαραίτητο να προβλεφθούν τα ακόλουθα
μέτρα:
(...)
3. Για να
αποφευχθεί η μη εξουσιοδοτημένη έξοδος από ιδρύματα για άτομα με ειδικές
ανάγκες και ηλικιωμένους που δεν θέλουν να ζήσουν εκεί, και προκειμένου να
στερηθούν την ευκαιρία να επαιτούν, ορισμένα από τα υπάρχοντα σπίτια για άτομα
με ειδικές ανάγκες και ηλικιωμένους θα πρέπει να μετατραπούν σε σπίτια κλειστού
τύπου με ειδικό καθεστώς...
Υπουργός
Εσωτερικών Σ. Κρούγκλοφ».
Οι συνθήκες σε αυτά τα ιδρύματα ήταν άθλιες. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες,
υπήρχε έλλειψη ακόμα και σε βασικά τρόφιμα ενώ δεν γινόταν καν λόγος για κάποια
φαρμακευτική περίθαλψη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα -μέσα σε λίγα χρόνια- τον
θάνατο του μεγαλύτερου μέρους των τροφίμων. Ένα, ίσως όχι από τα μεγαλύτερα
αλλά σίγουρα από τα εμβληματικότερα ιδρύματα τέτοιου τύπου -στο οποίο
στοιβάχτηκαν και πέθαναν βετεράνοι πολέμου- βρισκόταν στη νησί Βαλαάμ. Το
αγαπημένο καταφύγιο του Πατριάρχη Ρωσιών Κυρίλλου και του ομογάλακτού του
Βλαδίμηρου Πούτιν.
Οι ήρωες του μεγάλου πολέμου
δεν βρίσκονται στα χάρτινα πλακάτ που κουνάνε οι Ρώσοι προπαγανδιστές και οι
αφελείς συνεργάτες τους σε διάφορα μέρη του κόσμου στις 9 Μαΐου κάθε χρόνου. Οι
ήρωες κείτονται θαμμένοι, ανώνυμοι και άγνωστοι στα κρύα χώματα του Βαλαάμ και
σε πολλά άλλα μέρη της απέραντης πρώην ΕΣΣΔ. Ας αναπαύσει ο Κύριος τις ψυχές
τους.
