Γράφει ο Βλάντο Τζοβάνοβιτς,
εκκλησιαστικός συντάκτης από το Μαυροβούνιο
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αγιοκατάταξε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία Α΄, ο οποίος, πριν από περίπου μισή χιλιετία, επιβεβαίωσε ότι η αρχιεπισκοπή του Πεκίου («πατριαρχείο») ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΗ και ότι η περιοχή της Σερβίας είναι η κανονική δικαιοδοσία της αρχιεπισκοπής της Αχρίδας.
Ο Ιερεμίας Α΄ (Πατριάρχης Ιερεμίας Α΄) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης μεταξύ 1522 και 1546.
Πρόσφατα, το «Antena M» δημοσίευσε ένα αντίγραφο της πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1531, με την οποία ο Ιερεμίας Α΄ και τρεις άλλοι πατριάρχες —της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας, των Ιεροσολύμων— έδωσαν μαρτυρία ενώπιον του Θεού με τις δικές τους χειρόγραφες υπογραφές:
«Έχοντας εξετάσει το παλαιό σλαβικό αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, αποδεικνύεται ότι ολόκληρη η επαρχία Πεκίου με τη Σερβία είναι η νόμιμη [κληρονομιά] της αρχιεπισκοπής της Αχρίδας, επομένως, σύμφωνα με την έννοια του καθορισμένου χρυσόβουλου, καθορίσαμε τις αποφάσεις και διατάξαμε: Το Πέκιον και ολόκληρη η περιοχή της Σερβίας είναι υπό την εξουσία του ιεροπρεπέστατου αρχιεπισκόπου της Αχρίδας, όπως πάντα της υποτάσσονταν μέχρι τώρα, και όποιος από εδώ και πέρα θέλει να κάνει φασαρία, όποιος κι αν είναι, ας κριθεί από τον Παντοδύναμο Θεό και ας είναι χωρίς ευλογία εν τω νυν και εν τω μέλλοντι αιώνι, και είθε να είναι σε ένωση με τον Ιούδα τον προδότη».
Η πράξη υπογραμμίζει περαιτέρω τη «ΛΕΓΟΜΕΝΗ Αρχιεπισκοπή του Πεκίου», η οποία «ως αποτέλεσμα της βίας κάποιου, προηγουμένως αποσχίστηκε από αυτήν [Αρχιεπισκοπή Αχρίδας] και τέθηκε σε καθεστώς αυτονομίας, αλλά δεν παρέμεινε μέχρι σήμερα, επειδή θα προσαρτούνταν ξανά» κ.λπ.
Το πρωτότυπο έγγραφο δημοσιεύθηκε το 1878 από τον Ρώσο ακαδημαϊκό, καθηγητή εκκλησιαστικού δικαίου Dr. A.S. Pavlov — στο περιοδικό "Αναγνώσεις στην Αυτοκρατορική Εταιρεία Ρωσικής Ιστορίας και Αρχαιοτήτων του Πανεπιστημίου της Μόσχας" (IV).
Σέρβος εκκλησιαστικός ειδικός, ο καθηγητής Δρ. Miodrag M. Petrović, επιστημονικός σύμβουλος του SANU, γράφει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει πλέον κάνει μια «νέα εξευτελιστική αγιοκατάταξη».
«Τι θα μπορούσε να επηρέασε τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο να ανακηρύξει τον Πατριάρχη Ιερεμία Α΄ ως άγιο μετά από πέντε αιώνες» - ρωτά ο Πέτροβιτς στο χθεσινό κείμενό του στη σερβική πύλη «Stanije starci» και λανθασμένα αναφέρει ότι το 1531 «καταργήθηκε» το ανύπαρκτο σερβικό αυτοκέφαλο.
«Χωρίς αμφιβολία, επηρεάστηκε από την απόφαση του Πατριάρχη Ιερεμίου Α΄ να καταργήσει την αυτοκεφαλία της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας υπέρ της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας», συνεχίζει ο Πέτροβιτς.
«Αυτός πρέπει να θεωρηθεί ο λόγος που στην Κωνσταντινούπολη και στο Άγιο Όρος, αντί για την επέτειο της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας, δηλαδή της ίδρυσης της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, γιορτάζεται τελευταία η επέτειος της χειροτονίας του Αγίου Σάββα. Δυστυχώς, ο ηγούμενος του Χιλανδαρίου, Μεθόδιος [Μάρκοβιτς], συμμετείχε σε μια τέτοια πράξη στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους».
Ο Πέτροβιτς στα βιβλία του είχε δημοσιεύσει επίσης τις μεταφράσεις του για την πράξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιερεμία και τριών άλλων αρχηγών αρχαίων ορθοδόξων πατριαρχείων από το 1531, οι οποίοι μαρτύρησαν: δεν υπήρχε σερβική αυτοκεφαλία, όπως ισχυρίστηκε αργότερα, ακόμη και την εποχή του Αγίου Σάββα Σερβίας.
Στις 10 Ιανουαρίου 2023, η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αγιοκατάταξε τον Πατριάρχη Ιερεμία Α'.
Στο αρχείο της Μητρός Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν υπάρχει τόμος ή δίπτυχα ή παρόμοιο έγγραφο, δηλ. πράξη που θα επιβεβαίωνε ότι η Εκκλησία στη Σερβία (τότε στο Πριγκιπάτο της Σερβίας) ήταν αυτοκέφαλη πριν από το 1879. Μια πράξη σχετικά με μια υποτιθέμενη, προηγούμενη αυτοκεφαλία δεν δημοσιεύτηκε ποτέ από την Εκκλησία της Σερβίας, από Σέρβους ιστορικούς ή από κανέναν.
Πριν από τέσσερα χρόνια (2019), η Εκκλησία της Σερβίας γιόρτασε το ανύπαρκτο «ιωβηλαίο των 800 χρόνων αυτοκεφαλίας». Πέρυσι, η πλαστογραφία αυτή συμπεριλήφθηκε στο προοίμιο του «θεμελιώδους συμβολαίου» μεταξύ του πρωθυπουργού του Μαυροβουνίου Dritan Abazović και του πατριάρχη Σερβίας Πορφυρίου.
