Όσοι διαβάσαμε τα δελτία τύπου σχετικά με τη χθεσινή (7 Φεβρουαρίου 2019) συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην ανάγνωση των όσων οι ίδιοι οι Κύπριοι Ιεράρχες, με σύνεση και σοφία, θέλησαν να εκπέμψουν ως μηνύματα προς την παγκόσμια Ορθοδοξία. Δεν χρειάζονται βιαστικές και επιπόλαιες κρίσεις ή επικρίσεις, αφού τα...
πράγματα είναι πολύ σοβαρά για να τα αντιμετωπίζουμε επιφανειακά και με προχειρότητα.
Η πλέον σωστή τοποθέτηση της Εκκλησίας Κύπρου -που ρίχνει και το γάντι σε εκείνους που εκ της θέσεώς τους μέσα στο σύστημα της Εκκλησίας έχουν την προτεραιότητα της ευθύνης- είναι ότι αναμένει τις αποφάσεις των Παλαιφάτων Πατριαρχείων Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, καθώς και της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σκόπιμη η παράλειψη του Παλαιφάτου Πατριαρχείου Αντιοχείας, για το οποίο όλοι γνωρίζουν -και εν μέρει κατανοούν και σέβονται- ότι είναι σιδηροδέσμιο στις επιθυμίες της Μόσχας, λόγω της κατάστασης στη Συρία και των σχέσεων των καθεστώτων Άσαντ και Πούτιν... Συνεπώς, κανείς δεν περιμένει από το τρίτο τη τάξει Πατριαρχείο να «βγάλει το φίδι από την τρύπα». Ας πρόσεχε τουλάχιστον λίγο ο Μακαριώτατος κ. Ιωάννης να μην εκτίθεται τόσο άγαρμπα με συμπεριφορές ανάρμοστες του κύρους και της ιστορίας του Θρόνου της Αντιοχείας σαν αυτές που με θλίψη και απογοήτευση παρακολουθήσαμε πρόσφατα στη Μόσχα, με αφορμή την 10ετή Επέτειο του Πατριάρχη Κυρίλλου. Αλλά και αυτές ακόμη οι συμπεριφορές είναι εντεταλμένες και καθοδηγούμενες από εκείνους που καπηλεύονται την κοσμική ισχύ για να επιβάλουν θέσεις αντικανονικές και ανιστόρητες στο ιερό Σώμα της Εκκλησίας μας.
Άρα, μένουν τα περισσότερο ελεύθερα από ρωσικές επιρροές και απειλές (αν και δεν λείπουν και εκεί εντελώς...) Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων. Και αυτά οφείλουν να προηγηθούν στις αποφάσεις από την Εκκλησία της Κύπρου.
Η πρώτη φυσικά που αναμένεται να τοποθετηθεί είναι η Εκκλησία της Ελλάδος. Όχι λόγω εθνοφυλετισμού, επειδή δηλαδή ανήκει στο αυτό Γένος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά λόγο ορθής Εκκλησιολογίας. Διότι η μισή σχεδόν Εκκλησία της Ελλάδος είναι κανονικό έδαφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 36 από τις 81 Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος ανήκουν στις λεγόμενες «Νέες Χώρες», έχουν πνευματικό Προκαθήμενο τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Οποίον και μνημονεύουν πριν από τη Σύνοδο, και συνεπώς, βάσει των Κανόνων της Εκκλησίας, κανονικά ήδη δεσμεύονται από την απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Εκκλησία της Ουκρανίας. Ήδη δηλαδή οι Μητροπολίτες των Νέων Χωρών δικαιούνται, για να μην πω οφείλουν, να εγγράψουν στα Δίπτυχα τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφάνιο και να βρίσκονται σε πλήρη και κανονική εκκλησιαστική κοινωνία με την υπό την ηγεσία του Αυτοκέφαλο Ορθόδοξο Εκκλησία της Ουκρανίας. Εάν το αναστέλλουν, το πράττουν από σεβασμό στο Σώμα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπου επιτροπικώς ανήκουν διοικητικά από το 1928, και εν αναμονή της αποφάσεως της Ιεραρχίας προσεχώς, η οποία είναι βέβαιον πως θα αναγνωρίσει την Εκκλησία της Ουκρανίας και τον Προκαθήμενό της.
Μια άλλη πληροφορία που προέκυψε από τη χθεσινή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου είναι η διαφαινόμενη πρωτοβουλία διαμεσολάβησης ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και στη Μόσχα. Οι Ιεράρχες της Κύπρου και ο σοφός Προκαθήμενός τους κ. Χρυσόστομος δεν τρέφουν αυταπάτες ούτε είναι ουτοπιστές. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι ελπίδες για την γεφύρωση των διαφορών στον παρόντα χρόνο είναι πενιχρές από τη στιγμή που η Ρωσική Εκκλησία, πειθήνια προσδεδεμένη στο γεωπολιτικό άρμα του Πούτιν, για την ώρα φαίνεται παντελώς απρόθυμη να διανοηθεί καν ότι θα αναγνωρίσει την Αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας. Όμως, οι Ιεράρχες της Κύπρου ορθώς και θεοφιλώς θα κάμουν την ευγενή και φιλάδελφη απόπειρα. Για να έχουν και τη συνείδησή τους ήσυχη ενώπιον του Θεού και της Εκκλησίας, αλλά και να αποστομώσουν κάθε κριτική και επιθετική εναντίον τους φωνή, όταν θα έλθει η ώρα να λάβουν τις οριστικές για το ζήτημα αποφάσεις τους.
Διότι, όπως προκύπτει από το σκεπτικό που κυριάρχησε στη συνεδρίαση της Κυπριακής Συνόδου, θα υποστηρίξουν προς κάθε κατεύθυνση το δικαίωμα των Ουκρανών Πιστών να έχουν Αυτοκέφαλη Εκκλησία, κάτι που η Μόσχα αρνείται με πείσμα και κατά παράβαση των Ιερών Κανόνων και της μέχρι σήμερα διαμορφωμένης και πανορθοδόξως αποδεκτής Εκκλησιαστικής Παραδόσεως. Αυτό μάλιστα διατυπώθηκε με ένα αρκετά γλαφυρό τρόπο στη χθεσινή Σύνοδο της Εκκλησίας Κύπρου και μεταφέρθηκε από τα σχετικά δημοσιεύματα ως εξής: «Στη σημερινή συνεδρία, όλοι συμφώνησαν πως η αναγνώριση της Εκκλησίας της Ουκρανίας αποτελεί μονόδρομο καθώς θα ήταν εκτός λογικής να υπάρξει άρνηση στα 50 εκατομμύρια Ουκρανούς να έχουν δική τους Εκκλησία, από τη στιγμή που 800 χιλιάδες Κύπριοι έχουν Αυτοκέφαλη Εκκλησία»... Πιο εύγλωττη και σαφής τοποθέτηση δεν θα μπορούσε να γίνει.
Τέλος, εκείνο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί είναι το πλέον «περίεργο» στα όσα οι Κύπριοι Ιεράρχες θέλησαν να δημοσιευθούν χθες, είναι μια πρόταση που σε πολλούς έχει προκαλέσει ακόμη και... σκανδαλισμό: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι Ιεράρχες είναι η σημαντική οικονομική βοήθεια που λαμβάνουν κάποιες Μητροπόλεις από Ρώσους»!
Η Εκκλησία της Κύπρου δεν είναι αφελής... Δεν εξέπεμψε ένα τέτοιο μήνυμα τυχαία, γνωρίζοντας ότι πολλοί θα την κατηγορήσουν πως βάζει στη ζυγαριά των αποφάσεών της από τη μια τους Κανόνες και την Τάξη της Εκκλησίας και από την άλλη τα... οικονομικά συμφέροντα κάποιων Μητροπόλεών της. Το μήνυμα αυτής της οπωσδήποτε «ενοχλητικής» αναφοράς είναι το εξής: Οι Ρώσοι μετέρχονται χωρίς κανένα δισταγμό ή συστολή κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο, προκειμένου να εμποδίσουν την αναγνώριση της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας. Πρόκειται για ένα μήνυμα αγωνίας και φόβου για την ενότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία απειλείται όχι από τις δίκαιες και ιεροκανονικά άψογες αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου -όπως συκοφαντικά ισχυρίζονται οι Ρώσοι εκκλησιαστικοί και πολιτικοί ηγέτες- αλλά από την αδίστακτη και μανιώδη αντίδραση των Ρώσων σε αυτές τις αποφάσεις, με μοναδικό κριτήριο τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα και την κοσμική τους επιρροή.
Ας προσευχηθούμε ο Θεός να δώσει σύντομα θετική έκβαση στο φλέγον αυτό εκκλησιαστικό ζήτημα που ταλανίζει τους τελευταίους μήνες την Αγία μας Εκκλησία, με αποκλειστική ευθύνη της Μοσχοβίτικης ηγεσίας, η οποία αρνείται να κατανοήσει και να αποδεχθεί τον αυστηρό και ξεκάθαρο εκείνο λόγο της Αγίας Γραφής, που ταιριάζει περίφημα στην περίπτωση αυτή: «ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ, καὶ οἰκτειρήσω ὃν ἂν οἰκτείρω. ἄρα οὖν οὐ τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἐλεοῦντος Θεοῦ» (Ρωμ. θ΄ 15-16).
