Ο διωγμός της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας από τις ρωσικές αρχές κατοχής στην Κριμαία

Ο Αρχιεπίσκοπος Κλήμης, ο επικεφαλής του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Βλαδιμήρου και της Αγίας Όλγας
στη Συμφερόπολη, προεξάρχει μιας λειτουργίας στις 15 Φεβρουαρίου 2019.
Η μόνη μεγάλη Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία στην κατεχόμενη από τη Ρωσία Κριμαία
πρόκειται να κλείσει μετά την ιστορική θρησκευτική διαίρεση ανάμεσα στο Κίεβο και τη Μόσχα.

Γράφει η Anna Myroniuk. Δημοσιεύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019.

Μετάφραση-Επιμέλεια ελληνικού κειμένου: Αρχιμανδρίτης Ρωμανός Αναστασιάδης.

Οι διωγμοί εναντίον της τελευταίας μεγάλης συνάθροισης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας στην κατεχόμενη από την Ρωσία Κριμαία έχουν κλιμακωθεί, ενώ η Εκκλησία κλείνει τις πόρτες της στις 23 Σεπτεμβρίου, ύστερα από απόφαση του τοπικού δικαστηρίου ότι πρέπει να εγκαταλείψει τον Καθεδρικό Ναό της.

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βλαδιμήρου και της Αγίας Όλγας, που εδρεύει στην πρωτεύουσα της Κριμαίας, της Συμφερόπολη, αγωνίζεται για το δικαίωμα να παραμείνει ενεργός από την αρχή της κατοχής της Ρωσίας στη χερσόνησο το 2014.

Αλλά το Ρωσικό Υπουργείο Δικαιοσύνης στην Κριμαία - το οποίο δεν έχει νόμιμη εξουσία στη χερσόνησο - έχει επανειλημμένα απορρίψει τις αιτήσεις της Εκκλησίας για άδεια καταχώρησης, οδηγώντας την βίαια «μέσα από όλους τους κύκλους της κόλασης», σύμφωνα με τον Κλήμεντα, τον Αρχιεπίσκοπο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας στην Επαρχία της Κριμαίας.

Η έξωση της Εκκλησίας είναι ένα ακόμη βήμα από τις Ρωσικές αρχές κατοχής για να τερματίσουν την επιρροή της Ουκρανίας στη χερσόνησο που έχουν προσαρτήσει.

«Ο Κλήμης και η Εκκλησία του είναι ένας κακός μπελάς για τις αρχές κατοχής επειδή είναι μια όαση της Ορθοδοξίας της Ουκρανίας, όπου οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν στην Ουκρανική γλώσσα, μια όαση όπου οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον», δήλωσε ο Αλέξανδρος, ενορίτης και νομικός σύμβουλος της Εκκλησίας, ο οποίος ζήτησε να μην δημοσιευθεί το επώνυμό του λόγω του φόβου για διώξεις από τις ρωσικές αρχές.

«Τίποτα το Ουκρανικό»

Από την προσάρτηση, η πλειοψηφία των Ουκρανών στην Κριμαία έχουν λάβει ρωσική υπηκοότητα. Για εκείνους που είναι πιστοί στην Ουκρανία, σημαίνει πολλά να έχουν πρόσβαση σε μια Ουκρανική Εκκλησία.

Ένας από αυτούς είναι ο Αλέξανδρος. Ζει μακριά από τη Συμφερόπολη, αλλά ταξιδεύει μέχρι εκεί για να συμμετάσχει στη Θεία Λειτουργία σχεδόν κάθε Κυριακή, όπως κάνουν και πολλοί άλλοι, είπε.

«Πηγαίνεις εκεί, εισέρχεσαι στο Ναό, αφήνοντας πίσω όλο αυτό το περιβάλλον του φιλο-«Ρωσικού Κόσμου», και αισθάνεσαι σαν να είσαι πίσω στην πατρίδα σου, στην Ουκρανία», είπε, φορτισμένος συναισθηματικά. «Είναι αδύνατο να το εξηγήσω. Μπορείς μόνο να το νιώσεις».

Η Εκκλησία της Συμφερόπολης είναι κάτι περισσότερο από θρησκεία. Από την προσάρτηση, προσπαθεί δυναμικά να προασπίζει τα δικαιώματα των Ουκρανών στην Κριμαία. Όταν η ρωσική ακτοφυλακή συνέλαβε παράνομα 24 ναυτικούς της Ουκρανίας κοντά στην Κριμαία, τον Νοέμβριο του 2018, οι ενορίτες μάζεψαν χρήματα και προσέλαβαν δικηγόρο γι’ αυτούς.

«Η Ρωσία δεν θέλει τίποτα το Ουκρανικό στην Κριμαία», δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Κλήμης. «Οι μέθοδοι για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι επιτηδευμένες με μαεστρία: κάποιος ρίχνεται στη φυλακή, κάποιος σκοτώνεται, σε κάποιον απαγορεύεται η είσοδος στο έδαφος της Κριμαίας».

«Σου παίρνουν όλα όσα έχεις», πρόσθεσε. «Για μένα, είναι ο Ναός μου, το εκκλησίασμά μου, η λατρεία μου».

Ειδοποίηση έξωσης

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, το 2014, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία καταχωρήθηκε για πρώτη φορά στην Κριμαία το 1996, αρνήθηκε να επανεγγραφεί υπό τους όρους της ρωσικής νομοθεσίας, καθώς δεν αναγνώρισε τη χερσόνησο ως μέρος της Ρωσικής επικράτειας.

Αλλά τον Φεβρουάριο του 2019, ο Ναός αποφάσισε να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των ρωσικών αρχών προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει.

«Οι αρχές της Κριμαίας, συγκεκριμένα ο Σεργκέι Ακσενώφ, εγγυήθηκε τότε ότι θα επιτραπεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας να συνεχίσει να υπηρετεί στον Καθεδρικό Ναό μας εάν εγγραφούμε βάσει της ρωσικής νομοθεσίας», δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Κλήμης, αναφερόμενος στον ηγέτη που έχει διορίσει το Κρεμλίνο, τον λεγόμενο «Πρωθυπουργό» της Κριμαίας. «Μέχρι στιγμής μπορώ να πω - ήταν ένα ψέμα».

Η Εκκλησία δεν κατάφερε ποτέ να εγγραφεί ως θρησκευτική οργάνωση υπό τις αρχές κατοχής. Αυτό το μήνα, οι συνέπειες αυτού κατέστησαν σαφείς.

Στις 16 Σεπτεμβρίου, μια επιτροπή από το λεγόμενο Κριμαϊκό «Υπουργείο Ιδιοκτησίας και Σχέσεων Γης» έφτασε στον Καθεδρικό Ναό και άρχισε να κάνει απογραφή. Ένα δικαστήριο διέταξε ότι τα πάντα στον Καθεδρικό Ναό πρέπει να «επιστραφούν στο Κράτος».

Ο Καθεδρικός Ναός, που βρίσκεται σε ένα ευρύτερο συγκρότημα, μισθώνει επίσημα μέρος του τριώροφου μεταπολεμικού κτιρίου. Ο Καθεδρικός Ναός δεν έχει άλλες εγκαταστάσεις. Το Υπουργείο που εκτελεί την κατάσχεση της ιδιοκτησίας του Ναού βρίσκεται ακριβώς στο ίδιο κτίριο.

Η Εκκλησία εκδιώκεται επειδή, σύμφωνα με τη ρωσική νομοθεσία, λειτουργεί παράνομα από το 2014, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία και κήρυξε την περιοχή ως μέρος του ρωσικού κράτους.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κλήμης πιστεύει ότι η Ρωσία θέλει οι Ουκρανοί να εγκαταλείψουν τη χερσόνησο.

«Η Ρωσική Ομοσπονδία έθεσε ως αποστολή της να καταστρέψει όλα όσα συνδέονται με την Ουκρανία στο έδαφος της Κριμαίας - τα πάντα, και ο κύριος στόχος είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας», δήλωσε ο Κλήμης.

Προτού η Ρωσία προσαρτήσει την Κριμαία, η Εκκλησία της Ουκρανίας είχε 49 ενορίες στη χερσόνησο. Μόνο επτά έχουν μείνει τώρα, μία από τις οποίες είναι αυτή του Καθεδρικού Ναού της Συμφερούπολης.

Οι ρωσικές αρχές εκδιώκουν τις ουκρανικές εκκλησίες μία προς μία, ενίοτε δίνοντας τις εγκαταστάσεις τους σε ρωσικές εκκλησίες.

Εκτός από τον Κλήμεντα, ακόμη τέσσερις επίσκοποι υπηρετούν την Εκκλησία της Ουκρανίας στην Κριμαία. Οι υπόλοιποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χερσόνησο το 2014, φοβούμενοι για την ασφάλειά τους.

Γραφειοκρατικές διώξεις

Σύμφωνα με τον Κλήμεντα, οι αιτήσεις καταχώρησης που υπέβαλλε απορρίπτονταν συνεχώς χωρίς λόγο.

«Μου ζητούν να εκπληρώσω κάποιες απαιτήσεις που δεν ζητούνται από κανένα άλλο θρησκευτικό οργανισμό - ούτε από τους μουσουλμάνους ούτε από τους καθολικούς. Ακόμα και η Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας δεν τα έχει αυτά στο Καταστατικό της», είπε.

Επισήμως, το πρόβλημα έγκειται στο Καταστατικό της Εκκλησίας - παραβιάζει τη ρωσική νομοθεσία, σύμφωνα με το Κριμαϊκό «Υπουργείο Δικαιοσύνης». Ο Κλήμης προέβαλε τον ισχυρισμό ότι η Εκκλησία του έχει αντιγράψει τα καταστατικά από άλλες εκκλησίες που έχουν ήδη καταχωρηθεί στην Κριμαία.

«Αντιγράψαμε το Καταστατικό του Πατριαρχείου Μόσχας. Απλά αντικαταστήσαμε τη «Μόσχα» με την «Ουκρανία» και αυτό ήταν όλο, αλλά και πάλι απορρίφθηκε», δήλωσε ο Αλέξανδρος.

Περιήλθαν στην κατοχή του Kyiv Post το Καταστατικό της θρησκευτικής οργάνωσης που προσπαθεί να καταχωρήσει η Εκκλησία καθώς και η προηγούμενη απόφαση του τοπικού Υπουργείου Δικαιοσύνης που το απέρριψε. Η πιο πρόσφατη απόφαση, της 24^ης Σεπτεμβρίου, δεν έχει ακόμη επιδοθεί στον Κλήμεντα.

Στην αίτησή της η Εκκλησία, για παράδειγμα, λέει ότι ο οργανισμός θα αποτελείται «από ενήλικους πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας», αλλά το Υπουργείο απάντησε ότι αυτό είναι παράνομο επειδή η Εκκλησία δεν διευκρινίζει πόσοι είναι μέλη της οργάνωσης.

Η Εκκλησία πληρούσε όλους τους κανόνες που είχε θέσει η Ρωσία. Για παράδειγμα, η Ρωσία δεν επιτρέπει σε άτομα με άλλη ιθαγένεια να ιδρύσουν θρησκευτικές οργανώσεις στην επικράτειά της. Αλλά ο Κλήμης, όπως και η πλειοψηφία των Ουκρανών που ζουν στην Κριμαία, έλαβαν ένα ρωσικό διαβατήριο το 2014.

«Δεν πρέπει να έχει λιγότερα από 10 μέλη που ζουν μόνιμα στην ίδια πόλη ή χωριό», λέει το έγγραφο.

«Ο Κλήμης πρόσθεσε αυτά τα λόγια στο Καταστατικό, αλλά το Υπουργείο συνέχισε να βρίσκει κάτι άλλο που «παραβιάζει το νόμο»», δήλωσε ο Αλέξανδρος στο Kyiv Post.

«Η Εκκλησία το εφάρμοζε και αυτό απορρίπτονταν. Εφαρμόστηκε και πάλι - απορρίφθηκε. Και πάλι - το ίδιο αποτέλεσμα. Διορθώσαμε όλα τα πιθανά ελαττώματα στα έγγραφά μας, αλλά εξακολούθησαν να απορρίπτονται. Απλώς σημαίνει ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση να καταχωρηθεί η οργάνωσή μας», δήλωσε ο Σέργιος Ζάγιετς, ένας άλλος που ενεργεί για λογαριασμό της Εκκλησίας από το Κίεβο.

Οι αρχές κατοχής της Κριμαίας αρνούνται ότι έχουν αντιμετωπίσει άδικα την Εκκλησία.

«Κανείς δεν καταπιέζει κανέναν. Θέλουμε να φέρουμε τα έγγραφα σε συμμόρφωση. Δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα», δήλωσε ο Ακσενώφ τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με το Interfax.

Είναι άδικο ότι κανένας άλλος οργανισμός δεν αντιμετωπίζεται με τέτοιο τρόπο, πιστεύει ο Αλέξανδρος.

Οι ρωσικές αρχές στην Κριμαία ζήτησαν από την εκκλησία να εγγραφεί ως υποκατάστημα αλλοδαπής νομικής οντότητας, σύμφωνα με έγγραφα του δικαστηρίου.

Η σύγκρουση προκάλεσε διεθνή αντίδραση. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στις 6 Σεπτεμβρίου ζήτησε από τη Ρωσία να σταματήσει την εκδίωξη της Εκκλησίας «ενώ η υπόθεσή τους εξετάζεται από την Επιτροπή», σύμφωνα με την επιστολή τους. Δεν υπήρξε αντίδραση από τη Ρωσία.

Ρωσική εκδίκηση

Η δίωξη της Ουκρανικής Εκκλησίας στην Κριμαία είναι η απάντηση της Ρωσίας στην απομάκρυνση της Ουκρανίας από το Πατριαρχείο της Μόσχας και την ίδρυση μιας ανεξάρτητης Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με τον Δημήτρη Χόριεβοϊ, Ουκρανό εμπειρογνώμονα σε θέματα θρησκείας.

Για 330 χρόνια η Ουκρανική Εκκλησία ήταν υποταγμένη στο Πατριαρχείο της Μόσχας στην παγκόσμια ιεραρχία των Ανατολικών Ορθδόξων Εκκλησιών. Αλλά αυτό τελείωσε τον Ιανουάριο, όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης χορήγησε στην Ουκρανική Εκκλησία «Αυτοκεφαλία» - δηλαδή ανεξαρτησία.

«Αυτές (οι ρωσικές αρχές) εκδιώκουν την Ουκρανική Εκκλησία από την Κριμαία επειδή πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο παίρνουν «δικαιοσύνη»», δήλωσε ο Χόριεβοϊ.

«Πιστεύουν ότι το Πατριαρχείο της Μόσχας υπέστη μεγάλες απώλειες μετά την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας. Μέχρι στιγμής, 500 ενορίες σε όλη την Ουκρανία έχουν επιλέξει να μεταβούν από το Πατριαρχείο Μόσχας στην Ουκρανική Εκκλησία - συμβολικά και στρατηγικά, αυτό είναι μια μεγάλη ήττα», ανέφερε ο εμπειρογνώμονας.

Η Ρωσία δεν αποδέχεται ότι αυτό είναι μια εθελοντική μετάβαση και ισχυρίζεται ότι οι Εκκλησίες κατασχέθηκαν παράνομα. Έτσι, αντεπιτίθεται - στην Κριμαία.

Ο Κλήμης βλέπει επίσης τις δυσκολίες της Εκκλησίας του ως τη ρωσική απάντηση στη νεοαποκτηθείσα ανεξαρτησία της Ουκρανικής Εκκλησίας.

«Δεν πιστεύω ότι τελικά θα επιτρέψουν να καταχωρηθεί η Εκκλησία στην Κριμαία», είπε.

«Συνεχίζω να υποβάλλω αιτήσεις, έτσι έχω την απόδειξη ότι ό,τι λένε είναι ένα ψέμα».

Πηγή: kyivpost.com