Αγίου Όρους κ. Γαβριήλ, και το Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ. Επιφάνιο,
στο Κίεβο, 3 Φεβρουαρίου 2020.
"... ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, ... ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν"
Του Ιερομονάχου Νικήτα Παντοκρατορινού
Θα μπορούσαμε να
παρομοιάσουμε την κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία με την παραβολή του
ασώτου. Όταν επέστρεψε μετανοημένος, ο πατέρας τον δέχτηκε στην αγκαλιά του, δίνοντάς
του όλες τις τιμές που είχε νωρίτερα. Ο μεγάλος αδελφός του όμως, οργισμένος
ούτε καν ήθελε να μπει στο σπίτι, δεν μπορούσε να καταλάβει το μεγαλείο του
πατέρα. Αντί να χαρεί για την επιστροφή του αδελφού του…
Μερικοί
ισχυρίζονται πως δεν υπήρξε μετάνοια. Η διάλυση όμως των «Εκκλησιαστικών δομών»
που υπηρετούσαν δείχνει το αντίθετο. Μα οι αδελφοί μας, δεν αρνήθηκαν την
Ορθόδοξη πίστη και τα δόγματα. Το αίτημά τους ήταν η Αυτοκεφαλία, διοικητικά
πράγματα δηλαδή, που είχαν όλο το δικαίωμα να το ζητήσουν από την Μεγάλη του
Χριστού Εκκλησία. Και αυτό έπραξαν.
Θα μπορούσαμε επίσης,
να παρομοιάσουμε την κατάσταση που επικρατεί, και με τα θαύματα του Κυρίου. Οι Φαρισαίοι
έβλεπαν τα θαύματα, αλλά κατηγορούσαν τον Κύριο ότι κατέλυε το Σάββατο. Είχαν «κολλήσει»
στις διατάξεις του Νόμου. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν το μεγαλείο του Θεού. Ότι
είναι ανώτερος και πάνω από τον Νόμο. Τον κατηγορούσαν για δαιμόνιο, και Αυτός
έσωζε τους ανθρώπους. «Δεν έγινε ο άνθρωπος για το Σάββατο (για τον Νόμο
δηλαδή), αλλά το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο».
Αντιστοίχως εδώ,
στην περίπτωση της Ουκρανίας, πολλά εκατομμύρια ορθόδοξου κόσμου επανήλθαν στην
κανονικότητα και κάποιοι ψάχνουν να βρουν κανόνες για να το ανατρέψουν. Και
πάλι, ψάχνοντας την ιστορία και τους κανόνες, βλέπουμε ότι όλα έγιναν σύμφωνα
με τους κανόνες και την παράδοση της Εκκλησίας. Προσπαθώντας να καταργήσουμε
και να υποβαθμίσουμε τα προνόμια του Οικουμενικού Πατριάρχη, προσπαθούμε να
καταργήσουμε και να υποβαθμίσουμε την παράδοση της Εκκλησίας.
Πράγματι, είναι
αλήθεια αυτό που λένε, ότι αυτή η Αυτοκεφαλία δεν μοιάζει με τις άλλες. Έχει όντως,
μια σημαντική διαφορά. Είναι πολύ περισσότερο θεάρεστη, αφού με αφορμή αυτήν
την Αυτοκεφαλία, έχουμε και την επαναφορά στην κανονικότητα, τόσων εκατομμυρίων
ανθρώπων. Επίσης λένε ότι η Αυτοκεφαλία δεν έφερε το αποτέλεσμα που επιθυμούσε
ο Πατριάρχης. Όμως ποια άλλη επιθυμία θα μπορούσε να έχει, εκτός από την
σωτηρία αυτών των εκατομμυρίων πρώην σχισματικών; Και ο Χριστός αυτό κοιτάει. Την
σωτηρία των ανθρώπων. Με οποιονδήποτε τρόπο. Όποιες αντιδράσεις υπάρχουν, είναι
προσωρινές και θα ατονήσουν, γιατί είναι ενάντια στο θέλημα του Θεού.
- Είναι άδικο οι
αδελφοί μας οι Ρώσοι να κατηγορούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο για αναγνώριση
αντικανονικών χειροτονιών, την ώρα που το 2007 κάνανε ακριβώς το ίδιο με την
Ρώσικη Εκκλησία της διασποράς (ROCOR). Αυτούς που σχεδόν για ένα αιώνα τους θεωρούσαν
σχισματικούς, τους αποκαταστήσανε (με την υπογραφή της Συνθήκης Κανονικής
Επανένωσης) και δεχτήκαν όλα τα μυστήριά τους, χάριν της ενότητας. Για
αποστολική διαδοχή όμως, ούτε λόγος. Είναι πραγματικά θεάρεστο έργο η αναζήτηση
και οι θυσίες για την ενότητα. Και η Εκκλησία χάριν της σωτηρίας των ανθρώπων οικονομεί
τα πράγματα. Έτσι λειτουργεί. Σωτηριολογικά, όχι τυπολατρικά. Αυτό είναι το
μεγαλείο του Θεού.
- «Η μητέρα Εκκλησία
είναι στοργική προς τα παιδιά της, ακόμα και στα αγνώμονα», είπε ο Πατριάρχης.
Τι μεγάλη αλήθεια! Η μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως είναι αληθινή
μητέρα. Αν αντιδρούσε σαν μητριά, θα μπορούσε να πάρει εκδίκηση με την αντίστοιχη
ακοινωνησία ή με οποιεσδήποτε άλλου τύπου κυρώσεις. Δεν θα της ήταν καθόλου
δύσκολο. Όμως η αληθινή μάνα όλα τα ανέχεται και περιμένει με υπομονή την
διόρθωση των αχάριστων παιδιών της. Αυτό ευλογεί ο Θεός, όχι τις πράξεις
εκδίκησης. Βλέπεις άλλες αδελφές Εκκλησίες μεταξύ τους, να έχουν ακοινωνησία. Η
μητέρα εκκλησία όμως έχει κοινωνία ακόμα και με αυτούς που δεν την δέχονται. Δεν
απορρίπτει κανέναν. Τους χωράει όλους η μεγάλη αγκαλιά της.
Η μητέρα Εκκλησία
δέχεται και όλη την ιεραρχία υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο. Δεν τον αγνόησε, δεν
τον παραγκώνησε. Το αντίθετο μάλιστα, του πρότεινε να γίνει υποψήφιος
προκαθήμενος της νέας Αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Δέχτηκε με σεβασμό την επιλογή του
να αρνηθεί, αλλά και δέχτηκε την ύπαρξή του στην Ουκρανία ως Μητροπολίτη εν
Κιέβω, της Ρώσικης Εκκλησίας. Όποιος θέλει μπορεί να εκκλησιάζεται στις ενορίες
του. Δεν υπάρχουν αντίστοιχες απαγορεύσεις από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
- Είναι γεγονός
ότι η Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας είναι μια τετελεσμένη εκκλησιαστική πράξη. Και
σιγά σιγά θα πρέπει όλοι μας να το αποδεχτούμε. Στην πρόσφατη επίσκεψή μας στην
Ουκρανία διαπιστώσαμε πως μέσα σε έναν χρόνο, ο κόσμος έχει αποδεχτεί την ύπαρξη
και την υπόσταση της νέας Αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Είναι μέρος της ζωής τους και
της καθημερινότητάς τους. Αποδεικνύεται άλλωστε και από πρόσφατες δημοσκοπήσεις
που δημοσιεύτηκαν.
Ο Μακαριώτατος κ.
Επιφάνιος είναι ένας άνθρωπος που τον ενδιαφέρει πρωτίστως το καλό και η
πνευματική προκοπή των πιστών της χώρας του, η Παιδεία, η οικογένεια, η νεολαία,
ο στρατός. Δεν έχει σκοπούς εκδικητικούς. Δεν φανατίζεται και δεν φανατίζει. Πολλοί
πιστοί της Εκκλησίας του, σκανδαλίζονται ακούγοντάς τον να μνημονεύει τον Πατριάρχη
Ρωσίας Κύριλλο, λόγω του πολυετούς πολέμου κυρίως, όμως αυτός προσπαθεί να τους
εξηγήσει τι είναι η ενότητα στην Εκκλησία. Τι είναι το «ἀγαπάτε τοὺς ἐχθρούς ὑμῶν».
Πόσο μάλλον τους άλλους ορθόδοξους Χριστιανούς αδελφούς;
Μάθαμε και εκ των
πραγμάτων, ότι ο μητροπολίτης Μακάριος Μέλετιτς κατηγορήθηκε αδίκως ως
αυτοχειροτόνητος. Όλα τα έγγραφα της χειροτονίας του βρίσκονται στο
Πατριαρχείο. Με υπομονή άντεξε και αντέχει την άδικη συκοφαντία, και αυτό τον
αγιάζει. Χωρίς φιλοδοξία (θα μπορούσε άνετα να ζητήσει πολλά «δικαιώματα» ως
αρχηγός της πρώην σχισματικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας), εργάζεται
για το καλό του ποιμνίου του και της χώρας του. Πράος και μειλίχιος με πλήρη
υπακοή στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας του.
Γνωρίσαμε τον π.
Σέργιο, ο οποίος εκδιώχθηκε κακήν κακώς από τους συνεφημερίους του στην ενορία
που ήταν. Όταν δεν υπέγραψε το χαρτί που είχαν φτιάξει για να παραμείνουν στην
Εκκλησία της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον διώξανε. Μέχρι και συγγενικά του πρόσωπα
τον εδίωξαν. Όλα αυτά επειδή θέλησε την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της χώρας
του. Μόλις βγήκε από τον ναό που μέχρι τότε λειτουργούσε, χωρίς να πάρει
τίποτα, είπε «Κύριε, τώρα δεν έχω τίποτα. Μόνο εσένα. Οδήγησέ με». Αυτή ήταν η
προσευχή του. Σε ένα κοντέινερ ακριβώς στο σημείο που ο άγιος Βλαδίμηρος
βάπτισε τους Ρος, ξεκίνησε να λειτουργεί με την ευλογία του Μακαριωτάτου Κιέβου
Επιφανίου. Έβγαλαν ανακοίνωση στην ενορία να μην επισκέπτονται, ούτε να
κοινωνάνε στον σχισματικό που λειτουργεί στο κοντέινερ. Ο κόσμος όμως που
καταλαβαίνει την αδικία και βλέπει την χάρη στο πρόσωπό του, πηγαίνει στο
κοντέινερ και εκκλησιάζεται. Μόνο και μόνο για να είναι δίπλα του. Αυτοί οι
δεδιωγμένοι είναι οι πραγματικοί ομολογητές που δεν βγαίνουν στην επιφάνεια οι
διώξεις τους. Μόνο στο έλεος του Κυρίου ελπίζουν. Άγνωστοι με πολλή χάρη.
Η
Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας είναι
κάτω από την ευλογία της Μητρός Εκκλησίας, που παρείχε σε όλες τις Εκκλησίες
την Αυτοκεφαλία, και αυτό χαριτώνει τους αδελφούς ορθοδόξους της Ουκρανίας,
έστω κι αν όπως συνήθως γίνεται, υπάρχουν και αντίθετες γνώμες. Ο χρόνος θα
δείξει πώς «τὰ γενόμενα ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ οὐ παραγίνονται».
