Γράφει ο Ιερομόναχος Νικήτας
της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Αγίου Όρους
Μετά από παρέλευση κάποιας σχετικής ησυχίας όσον αφορά το Εκκλησιαστικό Ουκρανικό ζήτημα, λόγω του κορονοϊού αλλά κυρίως, λόγω του επιθετικού πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία, άρχισε εκ νέου να αναπαράγεται η ρητορική των ρωσικών επιχειρημάτων για το θέμα, με στόχο αυτήν τη φορά την επικείμενη επίσκεψη του Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφανίου στην Ελλάδα. Όλη αυτήν την περίοδο γράφτηκαν πολλά με τα οποία καταρρίφθηκαν όλοι οι ισχυρισμοί και αξιώσεις της Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά προφανώς δεν έγιναν κατανοητά από όλους, ιδίως από αυτούς που οπωσδήποτε θέλουν να αποδείξουν ότι το μαύρο είναι άσπρο. Έτσι συνεχίζονται οι αλγεινοί χαρακτηρισμοί «αχειροτόνητος», «σχισματοαιρετικός», «ακοινώνητος», «ψευδομητροπολίτης» Κιέβου Επιφάνιος. Χαρακτηρισμοί οι οποίοι βέβαια δεν υφίστανται, αλλά αναπαράγονται για να επηρεάσουν όσον το δυνατό περισσότερους ανθρώπους εναντίον της επικείμενης αυτής επίσκεψης. Παρ’ όλη, λοιπόν, την πολεμική σύρραξη που στοιχίζει πολλές ζωές αθώων ανθρώπων καθημερινά, η ρωσική προπαγάνδα συνεχίζει να εκτελεί το έργο της. Αυτοί, όμως, που κρίνουν τις αποφάσεις της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, σιωπούν στο έγκλημα που συντελείται στον Ορθόδοξο Ουκρανικό λαό.
Θα επαναλάβουμε ότι σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες (Θ’, ΙΖ’, ΚΗ’ της Δ’
Οικουμενικής συνόδου), την Ιερά Παράδοση, την διαχρονική πράξη της Εκκλησίας
και τα προνόμια που έλαβε από τις Οικουμενικές συνόδους, το Οικουμενικό
Πατριαρχείο θεράπευσε το σχίσμα στην Ουκρανία στις 11-10-2018 και στις 15-12
του ιδίου έτους εξελέγη ο νέος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.
Επιφάνιος, ο οποίος έλαβε τον Τόμο Αυτοκεφαλίας στις 6-1-2019. Το Οικουμενικό
Πατριαρχείο έκανε χρήση της «Εκκλήτου», προνόμιο που μόνο αυτό μπορεί να
ασκήσει, και που του δίνει το δικαίωμα να δέχεται προσφυγές για ζητήματα που
αφορούν άλλες τοπικές Εκκλησίες, να κρίνει και να διευθετεί τις υποθέσεις τους,
όταν αυτό του ζητηθεί. Έτσι, όταν ήρθε η ώρα που λύθηκε το Ουκρανικό
Εκκλησιαστικό ζήτημα, όλα τα μυστήρια (χειροτονίες, βαπτίσεις κ.λπ.) που είχαν
γίνει από τους πρώην σχισματικούς τα προηγούμενα χρόνια, έλαβαν ισχύ με την
χάρη του Αγίου Πνεύματος που θεράπευσε το σχίσμα. Ακριβώς, δηλαδή, ότι έχει
γίνει πάμπολλες φορές στην υπερχιλιετή ιστορία της Εκκλησίας με τα δυσεπίλυτα
προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει λόγω των αιρέσεων και των σχισμάτων. Αλλά
και πάμπολλες φορές το Οικουμενικό Πατριαρχείο επενέβη θεραπευτικώς σε
προβλήματα που αναφύονταν σε άλλες τοπικές Εκκλησίες. Αυτή είναι η ιστορία και
η διαχρονική πράξη της Εκκλησίας. Αυτά υπαγορεύει η Ιερά Παράδοση. Και έτσι
συνεχίζει να ενεργεί η Εκκλησία και θα συνεχίσει να ενεργεί με αυτόν τον τρόπο
μέχρι της συντελείας των αιώνων.
Είναι φανερό ότι η Εκκλησία της Ρωσίας προσπαθεί να πλήξει με οποιονδήποτε
τρόπο το κανονικό δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να δέχεται «Έκκλητο»
προσφυγή από άλλες Εκκλησίες, διότι γνωρίζει καλά ότι όποιος αποδέχεται αυτό το
προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αποδέχεται και την αποκατάσταση των
πρώην σχισματικών στην Ουκρανία. Πάλι όμως, η Ιερά Παράδοση θα υπερισχύσει των
μη εκκλησιαστικών συμφερόντων της Εκκλησίας της Ρωσίας σε αυτή την καμπή της
εκκλησιαστικής ιστορίας. Οπότε, όπως είναι αυτονόητο, οι κανόνες στους οποίους
αναφέρονται η Ρωσική Εκκλησία και οι πολέμιοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου
γενικότερα (10ος και 11ος Αποστολικοί κανόνες, 2ος της εν Αντιοχεία τοπικής συνόδου
κ.λπ.) που ορίζουν ότι όποιος κοινωνεί με ακοινώνητο είναι κι αυτός
ακοινώνητος, δεν έχουν καμία εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση, διότι δεν
υπάρχουν πλέον σχισματικοί και ακοινώνητοι στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της
Ουκρανίας. Αυτά είχαν ισχύ μέχρι τις 11-10-2018, όταν και εθεραπεύθη το σχίσμα
στην Ουκρανία.
Δυστυχώς, η επιρροή της Ρωσίας έχει παρεισφρήσει και στους κόλπους της
Εκκλησίας της Ελλάδος. Υπάρχουν κληρικοί, μοναχοί και πιστοί που χειραγωγούνται
από την Ρωσική προπαγάνδα. Και παρ’ όλον τον ανελέητο πόλεμο που διεξάγει η
Ρωσία στην Ουκρανία με τις ευλογίες της Ρωσικής Εκκλησίας, συνεχίζουν να την υποστηρίζουν,
πράγμα που σημαίνει πως δεν προβληματίστηκαν καθόλου από τον θάνατο χιλιάδων
αθώων, αμάχων Ουκρανών. Και όλα αυτά επειδή θεωρούν και πιστεύουν ότι η Ρωσική
Εκκλησία είναι ο υπερασπιστής της Ορθοδοξίας ενάντια στην Νέα Εποχή και τον
Δυτικό κόσμο. Αλλά, πώς μπορούμε να πούμε ότι κάποιος είναι υπερασπιστής της
Ορθοδοξίας όταν ευλογεί έναν τέτοιον επιθετικό πόλεμο με τόσα αθώα θύματα,
ισοπεδώνοντας πόλεις και οδηγώντας στην προσφυγιά εκατομμύρια φιλήσυχους
ανθρώπους; Τι σχέση μπορεί να έχει αυτό με την Ορθοδοξία και το Ευαγγέλιο του
Χριστού; Το Ευαγγέλιο της ειρήνης και της αγάπης που αγκαλιάζει ακόμα και τους
εχθρούς; Στο Ευαγγέλιο ξεκαθαρίζεται: «ἀλλὰ καὶ ἐάν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ
εὐαγγελίζηται ὑμῖν παρ΄ ὅ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω» (Γαλ. 1.8). Ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος δεν μπόρεσε
να πει έναν λόγο παρηγορίας στο δικό του ποίμνιο στην Ουκρανία, που δυστυχώς
σκοτώνεται με τις ευλογίες του. Και πώς θα μπορέσει να υπερασπιστεί αυτός ο
άνθρωπος και αυτή η Εκκλησία την Ορθοδοξία, την ώρα που χωρίς αιδώ αντιτίθενται
στις επιταγές του Ευαγγελίου;
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έδωσε μία πολύ όμορφη, πνευματική και ευαγγελική
συμβουλή στον Πατριάρχη Κύριλλο. Μία συμβουλή που αν την εφάρμοζε θα του έδινε
την δυνατότητα να γίνει ίσος με τους Αγίους Πατριάρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Να αντιδράσει στον πόλεμο, εν ανάγκη να θυσιάσει τον θρόνο του. Όλοι οι Άγιοι
Πατριάρχες θυσίασαν το θρόνο τους μπροστά στην εξουσία, για την αλήθεια του Ευαγγελίου,
σκεπτόμενοι το Αποστολικό· «Ἄρτι γὰρ ἀνθρώπους πείθω ἢ τὸν Θεόν; ἢ ζητῶ ἀνθρώποις
ἀρέσκειν; εἰ ἔτι ἀνθρώποις ἤρεσκον, Χριστοῦ δοῦλος οὐκ ἂν ἤμην» (Γαλ. 1.10).
Όμως ο Πατριάρχης Κύριλλος σε αυτήν την ιστορική στιγμή δεν κρίθηκε άξιος να
γίνει όμοιός τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, στην Λιθουανία που εκκλησιαστικά
υπάγεται στο Πατριαρχείο της Ρωσίας, έδιωξε όλους τους ιερείς που αναφέρθηκαν
εναντίον του πολέμου. Επειδή, δηλαδή, έκαναν το αυτονόητο και μίλησαν σύμφωνα
με την αλήθεια του Ευαγγελίου. Και φυσικά αυτό έγινε χωρίς κανένα εκκλησιαστικό
δικαστήριο. Οι ιερείς αυτοί δεν μπόρεσαν ούτε να απολογηθούν. Διώκεται, λοιπόν,
από την Εκκλησία της Ρωσίας όποιος μιλάει εναντίον του πολέμου, δηλαδή όποιος
μιλάει σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Και εκτός αυτού, δεν διστάζουν να ρίχνουν
ευθύνες για τον πόλεμο που διεξάγουν, ακόμα και στον Οικουμενικό Πατριάρχη λόγω
του Ουκρανικού. Δυστυχώς, το παράλογο επικρατεί και η αλήθεια θεωρείται λάθος.
Εκτός όλων αυτών, η ζημία που προκαλεί η Εκκλησία της Ρωσίας στην Ορθοδοξία
εν γένει είναι ανεπανάληπτη, αν όχι ανεπανόρθωτη. Δεν μπορεί να συμβαδίσει με
αυτά που θέσπισαν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας, διότι αυτά δεν συμβαδίζουν
με τα συμφέροντά της. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για πραγματική καταπάτηση Ιερών
κανόνων, μπορούμε να ασχοληθούμε με την εισπήδηση της Εκκλησίας της Ρωσίας στο
Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και την δημιουργία σχίσματος εκεί. Αυτοί που πολεμούν
τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τον κατηγορούν για καταπάτηση Ιερών κανόνων στο
Ουκρανικό (πράγμα που δεν έχει καμία σχέση με την αλήθεια), αυτοί, λοιπόν, που
θέλουν να στηρίξουν την τήρηση και την μη καταστρατήγηση των Ιερών κανόνων, δεν
έχουν κανέναν λόγο να πουν για την καταπάτηση από την πλευρά της Ρωσικής Εκκλησίας
αμέτρητων Ιερών Κανόνων με την εισπήδηση που έκανε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας
και την δημιουργία σχίσματος εκεί. Αλλά αντιθέτως προσπαθούν να δικαιολογήσουν
αυτές τις αντικανονικές πράξεις λέγοντας πως φταίει η αναγνώριση της
Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας από την πλευρά του Πατριάρχη Αλεξανδρείας.
Όποιος όμως θέλει να είναι σωστός, πρέπει να είναι σωστός στο σύνολο των Ιερών
κανόνων, όχι σε ένα μέρος τους που τον συμφέρει. Είναι λοιπόν, πασιφανές ότι η
Εκκλησία της Ρωσίας προέβη σε μία πράξη αυθαίρετη. Χωρίς κάποια απόφαση
Ορθοδόξου συνόδου, η ίδια αυτοβούλως έλαβε την εξουσία που μόνο οι Ορθόδοξες σύνοδοι
έχουν. Αποφάσισε να τιμωρήσει το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και να ενεργήσει ως
κριτής της οικουμένης, χωρίς αυτό να ορίζεται από κάποιον κανόνα. Εισέβαλε στην
κανονική επικράτεια άλλης Εκκλησίας, λαμβάνοντας αυθαιρέτως το δικαίωμα για όλα
αυτά. Και έγινε σφοδρός παραβάτης πολλών Ιερών κανόνων (ΙΒ΄, ΛΔ΄, ΛΕ΄
Αποστολικοί κανόνες, Β΄ της Β΄ Οικ. συνόδου, Η΄ της Γ' Οικ. συνόδου, Κ΄ της Δ’
Οικ. συνόδου, ΙΓ΄, ΙΖ΄, ΙΗ΄, Κ΄ της Πενθέκτης Οικ. συνόδου, Θ΄ της εν Αντιοχείᾳ,
Α΄, Β΄, Γ΄, ΙΕ΄, ΙΣΤ΄, ΚΒ΄ της Σαρδικής, ΞΓ΄ (ΝΔ΄), ΞΕ΄(ΝΣΤ΄), Ϟ´ της εν
Καρθαγένη). Η με τόση ευκολία καταπάτηση τόσων Ιερών κανόνων από την πλευρά της
Ρωσικής Εκκλησίας αποκαλύπτει την αδιαφορία της για την κανονική τάξη, την
εκκλησιολογία και την ενότητα της Ορθοδοξίας. Και με λύπη διαπιστώνουμε ότι δεν
ενεργεί με εκκλησιαστικά κριτήρια, αλλά σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις
φιλοδοξίες της. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερασπιστεί την Ορθοδοξία
ένας που δεν ενδιαφέρεται για την τάξη, την Ιερά Παράδοση και τους Ιερούς
κανόνες της Εκκλησίας.
Ένα άλλο εκκλησιολογικό τέχνασμα της Εκκλησίας της Ρωσίας που και αυτό δεν
στηρίζεται σε κανένα κανόνα, είναι η εφεύρεσή της να κρατάει σε κοινωνία
Μητροπόλεις και Μητροπολίτες που δεν θέλουν την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης
Εκκλησίας της Ουκρανίας, ακόμα κι αν ανήκουν σε Εκκλησίες που έχουν αναγνωρίσει
την Αυτοκεφαλία, όπως γίνεται στους κόλπους της Ελλαδικής Εκκλησίας. Δεν μπορεί
να στηριχτεί εκκλησιολογικά η μνημόνευση μόνο μιας ομάδας Επισκόπων από μια
τοπική Εκκλησία. Η μνημόνευση και η κοινωνία, αφορά όλη την τοπική Εκκλησία
μέσω του Προκαθημένου της. Είναι κάτι που μόνο αφελείς και άνθρωποι χωρίς
εκκλησιολογική γνώση ακολουθούν. Χειραγωγούν κληρικούς, μοναχούς και λαϊκούς,
ονομάζοντάς τους ομολογητές και σωτήρες της Εκκλησίας. Τους προτρέπουν να πάνε
ενάντια στην απόφαση των συνόδων της Εκκλησίας τους για το Ουκρανικό, λέγοντάς
τους ότι αυτό είναι θεάρεστο. Σπέρνουν αφόβως με αυτό τον τρόπο ζιζάνια στους
κόλπους των τοπικών Εκκλησιών για την συντήρηση της επιρροής τους σε μερίδες
κλήρου και πιστών. Η διχόνοια που είναι έτοιμοι να ενσπείρουν σε όποιες
Εκκλησίες «τολμήσουν» να αναγνωρίσουν την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας,
όπως έγινε και στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, δημιουργεί το μεγαλύτερο πρόβλημα
και δισταγμό για την αναγνώριση από άλλες Εκκλησίες. Προτείνουν, λοιπόν, σε
ιερείς να μην συλλειτουργούν με αυτούς που έχουν συλλειτουργήσει με επισκόπους
ή ιερείς της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας, για να μη μιανθούν. Όμως οι ιεροί
κανόνες δεν μιλάνε μόνο για συλλείτουργο, αλλά για κοινωνία «ὁ ἀκοινωνήτοις κοινωνῶν,
ἀκοινώνητός ἐστιν» (Β’ εν Αντιοχεία). Μία είναι η κοινωνία εν Χριστώ, ένα είναι
το κοινό Ποτήριο, ένα Σώμα είναι η Εκκλησία. Αν θεωρούν τον Οικουμενικό
Πατριάρχη ακοινώνητο και σχισματικό λόγω των συλλείτουργων που έχει κάνει με
τους Ουκρανούς, τότε σύμφωνα με τους Ιερούς κανόνες, όλοι όσοι τον μνημονεύουν
καθίστανται ακοινώνητοι και σχισματικοί. Και πρώτο το Άγιον όρος, το οποίο
καθημερινώς μνημονεύει τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και μέσω αυτής της
μνημονεύσεως έχει κοινωνία και με την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας. Δεν
χρειάζεται να περιμένουμε κάποια επίσημη επίσκεψη ή κάποια Θεία Λειτουργία για
να γίνει αυτό. Από τη στιγμή που όλοι μνημονεύουμε τον Οικουμενικό Πατριάρχη
Βαρθολομαίο, είμαστε σε κοινωνία και με τον Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, ακόμα
κι αν δεν έχουμε συλλειτουργήσει μαζί του. Αυτή είναι η Ορθόδοξη εκκλησιολογία
και αυτά επ’ ακριβώς ορίζουν οι Ιεροί κανόνες. Τα υπόλοιπα νεοφανή θεολογικά τεχνάσματα
είναι εφευρέσεις της Ρωσικής Εκκλησίας για να κρατήσουν την επιρροή τους σε Μητροπόλεις
τοπικών Εκκλησιών. Θεολογούν όπως τους αρέσει, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.
Όχι όπως θέλει και έχει ορίσει ο Χριστός μέσω των θεοφόρων Πατέρων. Οπότε και
αυτοί οι οποίοι μάχονται για την τήρηση των Ιερών κανόνων και την σωτηρία της
Εκκλησίας, έχουν μπλέξει με την νέα «εκκλησιολογία» των Ρώσων και έχουν τεθεί
και αυτοί ακοινώνητοι σύμφωνα με τα λεγόμενά τους.
Το βασικό πρόβλημα των κληρικών, μοναχών και λαϊκών, που αντιτίθενται αυτήν
την περίοδο και διαμαρτύρονται για την έλευση του Μακαριωτάτου Επιφανίου Κιέβου
στην Ελλάδα, δεν είναι οι Ουκρανοί και η Αυτοκέφαλος Εκκλησία, αλλά το πρόβλημά
τους είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Οτιδήποτε και να κάνει, πρέπει να τον
πολεμήσουν για να γίνουν ομολογητές. Μια κατάσταση αρρωστημένη δηλαδή. Και
φυσικά με αυτόν τον τρόπο εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Ρωσικής Εκκλησίας την
οποία την έχουν στο απυρόβλητο για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Αυτοί
ενεργούν μέσα από την Εκκλησία, όπως ισχυρίζονται, για να την σώσουν. Όμως
αποτελούν τον δούρειο ίππο στα σπλάχνα της. Τους ενδιαφέρει μόνο πώς να βρούνε
κάποιους κανόνες, που σύμφωνα με την άποψή τους, καταδικάζουν τις ενέργειες του
Οικουμενικού Πατριάρχη. Πλειάδα όμως άλλων κανόνων που του δίνουν το δικαίωμα
να ενεργεί όπως ενεργεί για την ευστάθεια των Εκκλησιών, τους απορρίπτουν και
δεν θέλουν ούτε να τους θυμούνται. Σε αυτό οδηγούνται από τη μη πραγματική
γνώση των Ιερών κανόνων και της εφαρμογής τους μέσα στην Εκκλησιαστική πράξη. Παρ’
όλα αυτά, με αυτόν τον τρόπο κάνουν μεγάλο καλό στον ίδιο τον Οικουμενικό
Πατριάρχη, ο οποίος με όλες τις συκοφαντίες, τις αβάσιμες κατηγορίες, τις
ύβρεις και όλα τα συναφή, αλλά και την ανεξικακία που δείχνει γίνεται γνήσιος
μιμητής Χριστού και ισάξιος με τους Αγίους.
Εμφανίστηκαν ανοιχτές επιστολές κάποιων πιστών και μερικών μοναχών
Αγιορειτών, οι οποίοι ουσιαστικά απαιτούν την ματαίωση των εκδηλώσεων που θα
λάβουν χώρα στην Θάσο και τη Θράκη. Το να πουν τις αντιρρήσεις τους είναι φυσικό
εφ’ όσον το θέλουν. Όμως είναι λογικό να απαιτούν την ακύρωση των εκδηλώσεων
επειδή μερικοί διαφωνούν με τις αποφάσεις της Εκκλησίας;
Πορευόμενοι μέσα στην Εκκλησία σύμφωνα με τους Ιερούς κανόνες, την Ιερά των
αιώνων Παράδοση και πράξη, δεν χρειάζεται φόβος και πολεμική. Να χαιρόμαστε για
την έλευση των Ουκρανών αδελφών μας και του Προκαθημένου τους, οι οποίοι διέρχονται
πολύ δύσκολες ώρες και πολλά δεινά με τον πόλεμο και να είμαστε έτοιμοι να τους
βοηθήσουμε στην πνευματική τους ανάπτυξη και να τους στηρίξουμε, έτσι ώστε να
αξιωθούμε όλοι μαζί «ἐν ἑνὶ Πνεύματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ» να δοξάζουμε «τὸν ἐν
Τριάδι προσκυνητὸ Θεὸ ἡμῶν».
