Στην ιστοσελίδα "ΡΟΜΦΑΙΑ", διαβάζομε δηλώσεις του Μητροπολίτου Μαυροβουνίου Αμφιλοχίου, του Πατριαρχείου της Σερβίας, προς το Ρωσικό Πρακτορείο TASS οι οποίες, εάν μεταφέρονται σωστά από την συγκεκριμένη ιστοσελίδα, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
«Κατά τη γνώμη μου, η μόνη λύση στο Ουκρανικό ζήτημα θα ήταν να συνεχιστεί η...
Σύνοδος της Κρήτης, η οποία δεν ολοκληρώθηκε. Και ο Πατριάρχης Σερβίας προέτρεψε να συνεχιστεί, αφού χωρίς την συμμετοχή της Ρωσικής Εκκλησίας και των άλλων τριών Πατριαρχείων δεν μπορεί να είναι Πανορθόδοξη»... (σχόλιο: αυθαίρετη άποψη, αφού η μη συμμετοχή αυτών που σαμποτάρισαν την Σύνοδο δεν απομειώνει το χαρακτήρα της ως Πανορθοδόξου... Άλλωστε οι ίδιοι οι Σέρβοι μετείχαν και νομιμοποίησαν καθόλα τη Σύνοδο και υπέγραψαν και τα Πορίσματά της ως Πορίσματα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας... Το τι λένε τώρα, ελάχιστη αξία έχει...)
«Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει πλέον τα αποκλειστικά δικαιώματα που είχε στην εποχή του για χορήγηση αυτοκεφάλου.» (σχόλιο: αυθαίρετη προσωπική του άποψη που δεν στηρίζεται στο Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας ούτε φυσικά στην μακραίωνη Εκκλησιαστική Ιστορία).
«Αν ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεχθεί αυτό που υπέγραψε ήδη στη Γενεύη το 2009, ότι μόνο Μητέρα Εκκλησία μπορεί να παρέχει αυτοκεφαλία. Τότε θα πρέπει να δεχτεί ότι μόνο το Πατριαρχείο Μόσχας, ως Εκκλησία Μητέρα στο οποίο ανήκει το Κίεβο εδώ και 300 χρόνια, έχει το δικαίωμα, να την προσφέρει και οι υπόλοιπες εκκλησίες θα την εξετάσουν και θα την αποδεχτούν." (σχόλιο: Ουσιαστικά αναγνωρίζει ότι πραγματική Μητέρα Εκκλησία της Ουκρανίας είναι η Κωνσταντινούπολη. Γιατί η Εκκλησία της Ουκρανίας έχει 1000 χρόνια ζωή, όχι μόνο 300... Άρα, πριν από τα 300 χρόνια ποιος ήταν; Φυσικά, η Κωνσταντινούπολη που εκχριστιάνισε τους Ρως του Κιέβου).
Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου, το ζήτημα της χορήγησης αυτοκεφάλου προετοιμάστηκε για την Σύνοδο της Κρήτης, αλλά το Φανάρι την τελευταία στιγμή το αρνήθηκε, παρόλο που οι αποφάσεις του 1993 και του 2009 υιοθέτησαν ότι μόνο η μητέρα Εκκλησία μπορεί να αποφασίσει για αυτοκεφαλία. "Στις 27 Ιανουαρίου 2016, έθεσα αυτό το ερώτημα στη Γενεύη λέγοντας ότι "είναι κρίμα που η απόφαση δεν υπογράφηκε λόγω της τυπικότητας". Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τότε μου απάντησε: "Δεν πρόκειται μόνο για υπογραφή, αλλά και για το περιεχόμενο. "Απέρριψαν το ζήτημα της αυτοκεφαλίας με στόχο να συνεχίσουν να παρέχουν αυτοκεφαλία, όπως έχουν κάνει για 1000 χρόνια. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί"... - δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου.
Κλείνοντας ο Ιεράρχης της Εκκλησίας της Σερβίας συνέχισε πως "το ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιμένει ότι του ανήκει η διασπορά, είναι απολύτως απαράδεκτο κατά τους κανόνες". (σχόλιο: Δεν ξέρω εάν έχουν μεταφραστεί στα σερβικά οι Κανόνες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνας. Ας στείλει κάποιος στον κ. Αμφιλόχιο μια μετάφραση για να δει τι προβλέπεται εκεί για την διασπορά...).
Με την πρώτη ματιά, ένας που διαβάζει επιπόλαια τις ειδήσεις, θα πει: Ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου τάσσεται υπέρ των Ρώσων και κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου... Αυτή είναι η επιδερμική ανάγνωση, που δεν λαμβάνει υπ’ όψιν ιστορικές συνθήκες και κρίσιμες παραμέτρους.
Μια προσεκτική όμως δεύτερη και εις βάθος ανάγνωση των δηλώσεων του Μητροπολίτου Μαυροβουνίου Αμφιλοχίου Ράντοβιτς, οδηγεί σε άλλα, ουσιαστικότερα και σπουδαιότερα, συμπεράσματα.
Φυσικά, δεν μπορούμε να λησμονήσουμε δύο κρίσιμους παράγοντες, για να τοποθετήσουμε σωστά τις δηλώσεις αυτές στο κατάλληλο ιστορικό και συγκυριακό τους πλαίσιο:
Ο ένας, ότι η Μόσχα έχει «υποτάξει» το Πατριαρχείο της Σερβίας με τα... αργύρια. Με το χρήμα. Δημοσίως και πρόσφατα ο Πατριάρχης Σερβίας ευχαρίστησε τον Ιλαρίωνα για την πολύτιμη βοήθεια των Ρώσων στην ανέγερση του Καθεδρικού του Ναού στο Βελιγράδι.
Ο άλλος, ότι ο Αμφιλόχιος είναι Μητροπολίτης στο Μαυροβούνιο, μια χώρα ανεξάρτητη και κυρίαρχη, η οποία ενδεχομένως κάποια στιγμή να ζητήσει την εκκλησιαστική της χειραφέτηση από το Πατριαρχείο της Σερβίας... Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά και μας δίνουν να καταλάβουμε γιατί οι Σέρβοι παίρνουν αυτές τις θέσεις αναφορικά με το Ουκρανικό Εκκλησιαστικό Ζήτημα. Όπως και η Ρωσία, έτσι και η Σερβία, έχει υπό την εκκλησιαστική δικαιοδοσία της τοπικές Εκκλησίες που βρίσκονται σε ανεξάρτητα πλέον, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, και κυρίαρχα κράτη, ενίοτε και με αντίπαλα συμφέροντα προς την Σερβία, την έδρα δηλαδή του Πατριαρχείου.
Αφού λάβουμε λοιπόν υπ’ όψιν τα ανωτέρω, ας δούμε και αυτές καθεαυτές τις δηλώσεις. Εκτός όσων ήδη σημείωσα με επί τόπου σχολιασμό, θα σταθώ σε δύο σημεία, τα οποία είναι και η ουσία του ζητήματος.
Το πρώτο. Είπε ο Σεβ. Μητροπολίτης Μαυροβουνίου: "Κατά τη γνώμη μου, η μόνη λύση στο Ουκρανικό ζήτημα θα ήταν να συνεχιστεί η Σύνοδος της Κρήτης"...
Με τη δήλωση αυτή ουσιαστικά, έστω και συγκεκαλυμμένα, μέμφεται εκείνους που δεν προσήλθαν σε αυτήν, προκειμένου να συζητηθούν και να αντιμετωπισθούν όλα αυτά τα ζητήματα που ταλανίζουν την Ορθοδοξία. Και αυτοί είναι οι Ρώσοι και κάποιοι «δορυφόροι» τους... Άρα, τώρα τι φωνάζουν οι Ρώσοι; Γιατί δεν ήλθαν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, ενώ είχαν υπογράψει όλα τα προκαταρκτικά κείμενα; Γιατί δυναμίτισαν την ενότητα της Εκκλησίας με αυτήν την αδικαιολόγητη απουσία τους; Και τώρα τι επιζητούν;
Το δεύτερο. Και το πλέον σπουδαίο. Που αφορά στο αποκλειστικό και αρχαίο δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να παρέχει την Αυτοκεφαλία. Είπε ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου: "Απέρριψαν (ενν. το Οικουμενικό Πατριαρχείο) το ζήτημα της αυτοκεφαλίας με στόχο να συνεχίσουν να παρέχουν αυτοκεφαλία, όπως έχουν κάνει για 1000 χρόνια. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί"...
Στη δήλωση αυτή υπάρχει μια αναντίρρητη ιστορική αλήθεια, που ομολογεί ο Αμφιλόχιος, και μια προσωπική του εκτίμηση ή επιθυμία. Η αλήθεια είναι ότι μετά το Μεγάλο Σχίσμα του 1054 ανάμεσα στην Ρώμη και την Ανατολή, το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι εκείνο που ανέλαβε όλα τα προνόμια ως Πρωτόθρονη πλέον Εκκλησία στην Ορθοδοξία, συνεπώς και το δικαίωμα, αυτό και μόνο, να παρέχει την Αυτοκεφαλία. Το λέει ο Μητροπολίτης: «...να συνεχίσουν να παρέχουν αυτοκεφαλία, όπως έχουν κάνει για 1000 χρόνια...». Φυσικά, δεν το έκαναν αυθαίρετα, αλλά αυτό αναγνωρίστηκε ως δικαίωμα του Οικουμενικού Θρόνου κατά την τελευταία χιλιετία από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Άλλωστε, σε αυτό το δικαίωμα στηρίζονται τα εκκλησιαστικά καθεστώτα όλων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, πλην των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων και της Κύπρου. Δηλαδή της Ρωσίας, της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας, της Ελλάδος και όλων των νεωτέρων. Και οι ίδιοι οι Σέρβοι, δηλαδή, είναι Πατριαρχείο, επειδή τους αναγνώρισε έτσι, κατά αποκλειστικό του προνόμιο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως!!! Αυτό λοιπόν είναι μια ιστορική πραγματικότητα, ένας απαράγραπτος Εκκλησιαστικός Κανόνας και Θεσμός, που κανείς δεν μπορεί να καταργήσει ή να αρνηθεί. Μόνο το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα μπορούσε, εάν το ήθελε, να αρνηθεί τα προνόμιά του και να εισαγάγει νέους θεσμούς στην θέση των αρχαίων.
Οπότε, ερχόμαστε στην... «επιθυμία» του Αμφιλοχίου... Δηλαδή το... «Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί...». Νομίζω το απάντησα με τα παραπάνω. Η άποψη του κάθε Αμφιλοχίου, του κάθε Ιλαρίωνα, του κάθε Πατριαρχείου ακόμη, δεν αποτελεί Κανόνα που να μπορεί να υποχρεώσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην άρνηση των προνομίων και των δικαίων του.
Ας βρουν λοιπόν καλύτερα επιχειρήματα. Γιατί κάθε φορά που τοποθετούνται, νομίζοντας πως τάχα... αντικρούουν τις ακλόνητες θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες στηρίζονται στους Ιερούς Κανόνες, στις Οικουμενικές Συνόδους, σε Ιερούς Εκκλησιαστικούς Θεσμούς και Παραδόσεις αιώνων, απλά εκτίθενται οι ίδιοι και πείθουν και κάθε καλοπροαίρετο πόσο δίκιο έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο για ό,τι κάνει και όπως το κάνει.
